Διπολική διαταραχή, Μανιοκατάθλιψη, Kυκλοθυμία με μεταπτώσεις διάθεσης, μανία, κατάθλιψη

της Βικτωρίας Πολύζου, συμβoύλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Στις 30 Μαρτίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια ημέρα Διπολικής διαταραχής (Μανιοκατάθλιψης). Αυτή είναι και η ημέρα γέννησης του Vincent Van Gogh ο οποίος θεωρείται ότι έπασχε από τη διπολική διαταραχή.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής διαταραχής είναι σημαντική ημέρα για να θυμόμαστε τους ανθρώπους με διπολική διαταραχή αλλά και για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού. Δημιουργήθηκε από τρεις διεθνείς οργανώσεις για τη διπολική διαταραχή (Asian Network of Bipolar disorders, International Bipolar Foundation, International Society for Bipolar disorders)

Σε όλους έχει συμβεί σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής μας να νιώθουμε αρκετά χαρούμενοι και μετά από λίγο λυπημένοι με τα συναισθήματα να εναλλάσσονται με γρήγορο ρυθμό και χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Πολλούς από εμάς μας ταλαιπωρεί  αυτή η εναλλαγή της διάθεσης που την επονομάζουμε κυκλοθυμία. Είναι σημαντικό να ξεχωρίσουμε ποτέ η κυκλοθυμία χρήζει θεραπείας. Σε πολλούς από εμάς η ένταση και η συχνότητα της κυκλοθυμίας είναι χαμηλή με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στα φυσιολογικά πλαίσια και πολλές φορές να οφείλεται σε βιολογικούς παράγοντες. Για παράδειγμα τη διάθεση στο γυναικείο φύλο την επηρεάζουν σημαντικά οι ορμονικές αλλαγές κατά την διάρκεια του κύκλου οπότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας και θεραπείας.    

Οι ξαφνικές εναλλαγές της διάθεσης συνήθως σημαίνουν κατάθλιψη. Μπορεί όμως να είναι ενδεικτικές μιας διπολικής κατάστασης (μανιοκατάθλιψης). Ο ειδικός θα διερευνήσει διεξοδικά το ιστορικό, την έναρξη των συμπτωμάτων και τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες. Είναι σημαντικό να βρεθούν και να αναλυθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία πυροδότησαν τις εναλλαγές διάθεσης.

Βασικά συμπτώματα της διπολικής διαταραχής (bipolar disorder) είναι ανάλογα με τη φάση μανίας ή κατάθλιψης που βρίσκεται κάποιος.

Οι διπολικές διαταραχές είναι ασθένειες που χαρακτηρίζονται από δύο ακραίες συναισθηματικές διαθέσεις, την έξαρση και την κατάθλιψη. Συνήθως, οι ασθενείς περνούν από φάσεις έντονης μανίας που εναλλάσσονται με φάσεις βαθιάς κατάθλιψης. 
Οι δύο βασικές ψυχιατρικές διαταραχές που περιλαμβάνονται υπό τον όρο Διπολικές Διαταραχές είναι:
- η Διπολική Διαταραχή (ή Μανιοκαταθλιπτική νόσος) και 
- η Κυκλοθυμία (ή Κυκλοθυμική Διαταραχή) 
και διακρίνονται μεταξύ τους από την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων τους.

Η κυκλοθυμία είναι μια ψυχολογική διαταραχή που συνοδεύεται από εναλλαγές της ψυχικής διάθεσης οι οποίες κατά κανόνα οφείλονται στο ίδιο το άτομο και όχι σε εξωτερικούς παράγοντες. Βέβαια εδώ πρέπει να πούμε ότι όταν κάποιος παρουσιάζει ορισμένες κυκλοθυμικές τάσεις δεν είναι κατ' ανάγκη και κυκλοθυμικός.

Η κυκλοθυμία είναι μιας ήπιας μορφής Διπολική Διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Όπως και η Διπολική Διαταραχή έτσι και η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια συναισθηματική διαταραχή που προκαλεί διαταραχές και έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η παρουσία για τουλάχιστον δύο χρόνια επαναλαμβανόμενων περιόδων υπομανίας, που ακολουθούνται από κατάθλιψη. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κυκλοθυμικής διαταραχής;

Α) με επίμονα ανεβασμένη, διαχυτική, ή ευερέθιστη διάθεση κατά τη διάρκεια των οποίων τρία (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα έχουν επιμείνει (τέσσερα αν η διάθεση είναι μόνον ευερέθιστη) και ήταν παρόντα σε σημαντικό βαθμό:

1) επαυξημένη αυτοεκτίμηση ή αίσθημα μεγαλείου

2) μειωμένη ανάγκη για ύπνο

3) μεγάλη ομιλητικότητα από ότι συνήθως

4) υποκειμενική αίσθηση ότι οι σκέψεις καλπάζουν

5) απόσπαση της προσοχής από ασήμαντα ερεθίσματα

6) αύξηση των δραστηριοτήτων και ψυχοκινητική διέγερση

7) υπέρμετρη εμπλοκή σε ευχάριστες δραστηριότητες που έχουν μεγάλη πιθανότητα για οδυνηρές συνέπειες.

Β) μεκαταθλιπτική διάθεση η οποία συνοδεύεται από απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης.

Συνήθως ο μανιακός ασθενής χαρακτηρίζεται από έντονη ευερεθιστότητα, παρανοϊκότητα και οργή. Ωστόσο, η υποκειμενική αίσθησή του για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται μπορεί να κυμαίνεται από την υπερβολική και υπέρμετρη ευφορία ως την έντονη δυσφορία. Τα συμπτώματα της μανίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έξαρση, 
• χαρά
• Άσχημη ψυχική διάθεση, 
• θυμός
• Αλλεπάλληλες εναλλαγές στη διάθεση από τη λύπη στη χαρά και πίσω, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα  (συναισθηματική αστάθεια)
• Υπερδραστηριότητα (κινητική ανησυχία, υπερβολική εμπλοκή σε όλους τους τομείς)
• Εύκολη απόσπαση της προσοχής
• Αϋπνία (ελαττωμένη ανάγκη για ύπνο)
• Υπερφαγία
• Αυξημένη ερωτική επιθυμία 
• Πολύ γρήγορο πέρασμα από θέμα σε θέμα στη συζήτηση, κάνοντας δύσκολη για τους άλλους τη συνέχισή της 
• Ομιλία τόσο γρήγορη που καθιστά δύσκολη την κατανόηση όλων των λέξεων που ειπώνονται (πίεση λόγου)
• Υιοθέτηση πολύ μεγαλειωδών ιδεών (διογκωμένη αυτοεκτίμηση)
• Παραληρηματικές ιδέες και ψευδαισθήσεις

 Από την άλλη μεριά, τα συμπτώματα της Κατάθλιψης στο άτομο με Διπολική Διαταραχή, είναι παρόμοια με εκείνα της καθαρά κλινικής κατάθλιψης και περιγράφονται ως τα ακόλουθα:

• Λυπημένη διάθεση
• Κούραση ή απώλεια ενέργειας
• Διαταραχές ύπνου (υπερβολικός ύπνος ή ανεπαρκής ύπνος με συχνά ξυπνήματα)
• Διαταραχές στη διατροφή (είτε αξιοπρόσεχτη αύξηση στην όρεξη είτε σημαντική απώλεια βάρους ανεξάρτητη από το να κάνει δίαιτα το άτομο)
• Μειωμένη δυνατότητα συγκέντρωσης ή λήψεως αποφάσεων
• Σωματική αναταραχή ή εμφανώς στατική συμπεριφορά
• Συναισθήματα ενοχής, απαισιοδοξίας, ανικανότητας και χαμηλής αυτό-εκτίμησης
• Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης στη ζωή
• Σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας

Αιτίες
 
Η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν έχει απόλυτα ξεκαθαριστεί. Επειδή δύο τρίτα των διπολικών ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό συναισθηματικών διαταραχών, οι ερευνητές έχουν ψάξει για πιθανή γενετική συσχέτιση με την προδιάθεση για τη διπολική διαταραχή.  Η συμβολή των γενετικών παραγόντων στις διαταραχές της διάθεσης φαίνεται από τα αποτελέσματα μελετών σε οικογένειες, σε διδύμους και σε υιοθετημένα άτομα και από τις έρευνες της μοριακής βιολογίας. Υποθέσεις έχουν διατυπωθεί και αφορούν την ατελή κατασκευή της μυελίνης (ουσία που περιβάλλει τους άξονες των νευρικών κυττάρων με σκοπό την προστασία και την μόνωσή τους), την παρουσία μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου στα νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα, την ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες- νευροδιαβιβαστές μέσω των οποίων επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα.

Η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, άλλες οργανικές παθολογικές καταστάσεις όπως νοσήματα του θυρεοειδούς, φάρμακα που χορηγούνται για άλλα νοσήματα όπως η κορτιζόνη, μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση μανιακών επεισοδίων.

Γενικές Ιατρικές Καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα διαταραχής της διάθεσης είναι πολλές. Σ' αυτές περιλαμβάνονται εκφυλιστικές νευρολογικές καταστάσεις (π.χ. νόσος του Πάρκινσον, νόσος του Huntington, πολλαπλή σκλήρυνση), νόσος των αγγείων του εγκεφάλου (π.χ. εγκεφαλικά επεισόδια), μεταβολικές διαταραχές (π.χ. ανεπάρκεια Βιταμίνης Β12), ενδοκρινοπάθειες (υπερ- και υποθυρεοειδισμός, υπέρ- και υποπαραθυρεοειδισμός, υπέρ- και υπολειτουργία των επινεφριδίων), αυτοάνοσες διαταραχές (π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος), λοιμώξεις από ιό (π.χ. ηπατίτιδα, μονοπυρήνωση, νόσος από HIV) ή άλλες λοιμώξεις, ορισμένοι όγκοι (π.χ. καρκίνος του παγκρέατος, όγκοι του εγκεφάλου).

Πότε χρειάζεται να απευθυνθούμε σε ειδικό;

Σε γενικές γραμμές χρειάζεται να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό όταν οι αλλαγές στη διάθεση μας, μας εμποδίζουν να λειτουργούμε στον εργασιακό, κοινωνικό και οικογενειακό χώρο με φυσιολογικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να αναφερθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε χωρίς καμία αναβολή, όταν η περίοδος της μετάπτωσης της διάθεσης από τη χαρά στη θλίψη και το αντίθετο παρουσιάζεται για τουλάχιστον 2 χρόνια και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το άτομο δεν ήταν ποτέ ελεύθερο των συμπτωμάτων για περισσότερο από 2 μήνες τη φορά. 

Η φαρμακοθεραπεία είναι απαραίτητη σε συνδυασμό με τις απαραίτητες ψυχοκοινωνικές και ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις βοηθάει σημαντικά τον ασθενή να σταθεροποιηθεί και να ζήσει φυσιολογικά. Τα σταθεροποιητικά της διάθεσης είναι φάρμακα που διασφαλίζουν ότι η διάθεση του ατόμου όχι μόνο θα γίνει αλλά και θα παραμείνει φυσιολογική. Το λίθιο είναι το πιο παλιό και το πιο διαδεδομένο σταθεροποιητικό. Κάποιες άλλες ουσίες, που αρχικά προορίζονταν για τη θεραπεία της επιληψίας, βρέθηκε στη συνέχεια ότι μπορούν να δράσουν και ως σταθεροποιητικά της διάθεσης. Τα σταθεροποιητικά της διάθεσης χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της οξείας μανίας, αλλά κυρίως στη σταθεροποίηση της διάθεσης και την πρόληψη μελλοντικών υποτροπών. Τα νεότερα αντιψυχωσικά χρησιμοποιούνται κυρίως για την αντιμετώπιση των φάσεων της μανίας και των οξέων μανιακών επεισοδίων. Ορισμένα από αυτά έχει βρεθεί ότι σε κατάλληλη δόση βελτιώνουν τη διάθεση του ασθενή και κατά την καταθλιπτική φάση, αλλά και ότι δρουν ως σταθεροποιητικά της διάθεσης.

Σε πολλές περιπτώσεις η κυκλοθυμία δε χρήζει ψυχοθεραπείας.

Πολλοί που αντιμετωπίζουν όμως αυτό το πρόβλημα για μεγάλο χρονικό διάστημα και με μεγάλη ένταση θα ήταν καλό να απευθυνθούν σε έναν ειδικό για ακολουθήσουν μια θεραπεία.  Η ύφεση των συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν κεντρικούς θεραπευτικούς στόχους. Η προτίμηση του είδους θεραπείας εξαρτάται από το άτομο που παρουσιάζει τα συμπτώματα και η ψυχανάλυση είναι μακροχρόνια θεραπεία που εστιάζεται στα ασυνείδητα κίνητρα των συμπτωμάτων, ενώ η γνωσιακή - συμπεριφορική θεραπεία εντοπίζει το πρόβλημα στο παρόν και στην τρέχουσα συνείδηση του ατόμου. Η ύφεση των συμπτωμάτων, η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης και η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών αποτελούν κεντρικούς θεραπευτικούς στόχους. 

Η ψυχοθεραπεία βοηθάει στην αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων και στον έλεγχο και την κατανόηση των συναισθημάτων.

Πρόληψη

Η υγιεινή διατροφή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα. Η ψυχολογία του ανθρώπου δεν είναι κάτι μαγικό που δεν μπορεί να επηρεαστεί από τις διατροφικές συνήθειες. Η σωστή διατροφή μπορεί να γλιτώσει τον άνθρωπο από πολλά πράγματα και να προλάβει πολλά στραβά. Η υγιεινή διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ψυχολογικής ισορροπίας ενός ανθρώπου. Από την άλλη μεριά, η σαβουροφαγία μπορεί ακόμα και να εντείνει το πρόβλημα. Η γυμναστική "ξυπνάει" τον ανθρώπινο οργανισμό, ενώ ταυτόχρονα τον κάνει πιο δραστήριο. Οι άνθρωποι που γυμνάζονται οποιοδήποτε είδος γυμναστικής και αν έχουν επιλέξει σίγουρα βοηθούν πολύ την ψυχολογία τους να αποκτήσει μια σταθερότητα χωρίς σκαμπανεβάσματα. 

Διαβάστε επίσης

• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;
• Νιώθετε έντονη κούραση, εξάντληση, πονοκεφάλους, διαταραχές ύπνου; Πολύ πιθανό να έχετε Σύνδρομο Χρόνιας Κόπωσης (ΣΧΚ)

Παγκόσμια ημέρα Διπολικής διαταραχής, μανιοκατάθλιψης, 30 Μαρτίου.

της Κασσιανής Τσώνη, medlabnews.gr iatrikanea

Στις 30 Μαρτίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια ημέρα Διπολικής διαταραχής (Μανιοκατάθλιψης). Αυτή είναι και η ημέρα γέννησης του Vincent Van Gogh ο οποίος θεωρείται ότι έπασχε από τη διπολική διαταραχή.

Η Παγκόσμια Ημέρα Διπολικής διαταραχής είναι σημαντική ημέρα για να θυμόμαστε τους ανθρώπους με διπολική διαταραχή αλλά και για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού. Δημιουργήθηκε από τρεις διεθνείς οργανώσεις για τη διπολική διαταραχή (Asian Network of Bipolar disorders, International Bipolar Foundation, International Society for Bipolar disorders)

Η διπολική διαταραχή (ή πιο παλιά μανιοκατάθλιψη) είναι η πιο σοβαρή ψυχική διαταραχή της διάθεσης. Χαρακτηρίζεται κυρίως από επεισόδια Μανίας (ανεβασμένης & εκτός ελέγχου διάθεσης) και επεισόδια Κατάθλιψης (πεσμένης διάθεσης με σημαντική δυσκολία στη λειτουργία).

Οι ξαφνικές εναλλαγές της διάθεσης συνήθως σημαίνουν κατάθλιψη. Μπορεί όμως να είναι ενδεικτικές μιας διπολικής κατάστασης (μανιοκατάθλιψης). Ο ειδικός θα διερευνήσει διεξοδικά το ιστορικό, την έναρξη των συμπτωμάτων και τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες. Είναι σημαντικό να βρεθούν και να αναλυθούν τα στοιχεία εκείνα τα οποία πυροδότησαν τις εναλλαγές διάθεσης.

Υπολογίζεται ότι πάσχουν 1-5% του πληθυσμού παγκοσμίως, δηλαδή περίπου 600.000 Έλληνες ασθενείς.

Το φάσμα των διπολικών διαταραχών είναι ευρύ και η σωστή θεραπεία τους βασίζεται στη σωστή και πρώιμη διάγνωση καθώς και στην εξειδικευμένη ψυχοκοινωνική και φαρμακευτική παρέμβαση. Η ενημέρωση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της καλής πορείας της Διπολικής διαταραχής και βοηθάει και στην αποστιγματοποίησή της.

Η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν έχει απόλυτα ξεκαθαριστεί. Επειδή δύο τρίτα των διπολικών ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό συναισθηματικών διαταραχών, οι ερευνητές έχουν ψάξει για πιθανή γενετική συσχέτιση με την προδιάθεση για τη διπολική διαταραχή. Η συμβολή των γενετικών παραγόντων στις διαταραχές της διάθεσης φαίνεται από τα αποτελέσματα μελετών σε οικογένειες, σε διδύμους και σε υιοθετημένα άτομα και από τις έρευνες της μοριακής βιολογίας. Υποθέσεις έχουν διατυπωθεί και αφορούν την ατελή κατασκευή της μυελίνης (ουσία που περιβάλλει τους άξονες των νευρικών κυττάρων με σκοπό την προστασία και την μόνωσή τους), την παρουσία μεγάλων ποσοτήτων ασβεστίου στα νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα, την ντοπαμίνη και άλλες χημικές ουσίες- νευροδιαβιβαστές μέσω των οποίων επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα.

Διαβάστε επίσης
Διπολική διαταραχή με μεταπτώσεις διάθεσης, κυκλοθυμία, μανία, κατάθλιψη. Αιτίες και τρόποι αντιμετώπισης
Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;

Μπανάνα για αναιμία, κράμπες, έντερο, καούρες, άγχος, διάθεση, σωματική και πνευματική κόπωση

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

της Κλεοπάτρας Ζουμποuρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η μπανάνα είναι ένα από τα πιο ενοχοποιημένα φρούτα, παρεξηγημένα και παραμελημένα από τα άτομα που βρίσκονται σε δίαιτα ή που προσέχουν το βάρος τους.

Ο λόγος είναι η λανθασμένη εντύπωση πως η μπανάνα παχαίνει λόγω των υποτιθέμενων πολλών της θερμίδων. Είναι το πιο αγαπημένο φρούτο των παιδιών. Η γλυκιά της γεύση και η μαλακή υφή σε συνδυασμό με το διασκεδαστικό άνοιγμά της το καθιστούν ως του φρούτο που επιλέγουν πάντα τα παιδιά ως σνακ. 

Το όνομα μπανάνα προέρχεται από το αραβικό banan που σημαίνει δάχτυλο. Η μπανάνα παράγεται σε τροπικό κλίμα και συνεχίζει να ωριμάζει και να παίρνει το χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα, ακόμη και αφού έχει περισυλλεχτεί.

Η μπανάνα είναι από τα πιο ωφέλημα φρούτα γιατί παρέχει στον οργανισμό την απαραίτητη ενέργεια και είναι πλούσια σε πολλά θρεπτικά συστατικά. Έχει πολλές φυτικές ίνες και προμηθεύει τον οργανισμό με τις βιταμίνες Α, Β, C, Ε καθώς και με εξίσου απαραίτητα ιχνοστοιχεία  όπως το κάλιο (καλύπτει το 25% των ημερησίων αναγκών του σώματος μας σε κάλιο), τον σίδηρο , το ασβέστιο, το σελήνιο, τον ψευδάργυρο, το μαγνήσιο.

Η περιεκτικότητα της μπανάνας σε θερμίδες είναι μικρή (88 θερμίδες σε μία μπανάνα μεσαίου μεγέθους). Ωστόσο, περισσότερη σημασία έχει η θρεπτική αξία της μπανάνας από τις θερμίδες. Οι θερμίδες αυτές δεν είναι άδειες από θρεπτικές ικανότητες, όπως η ζάχαρη και τα αναψυκτικά. Αντίθετα, είναι γεμάτες θρεπτικά συστατικά και ενώ ικανοποιούν την όρεξη, παράλληλα οικοδομούν και την υγεία.

    Είναι πλούσια σε κάλιο το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στη πρωτεϊνοσύνθεση, στη διατήρηση και στην ανάπτυξη της μυϊκής μάζας. Επίσης συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και βοηθά στην απομάκρυνση της περίσσειας νατρίου με αποτέλεσμα να μειώνει τις κατακρατήσεις υγρών. Έρευνες απέδειξαν ότι το κάλιο που περιέχει η μπανάνα μπορεί να βοηθήσει στη μάθηση , καθιστώντας τους μαθητές πιο προσεκτικούς.

    Αποτελεί σημαντική πηγή μαγνησίου με αποτέλεσμα η κατανάλωση της να ελαττώνει τη σωματική και πνευματική κόπωση και βοηθά στην αντιμετώπιση των κραμπών. Εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, δίνει άμεση ενέργεια στον οργανισμό και για το λόγο αυτό αποτελεί το αγαπημένο φρούτο των αθλητών.

    Η βιταμίνη C που περιέχεται στη μπανάνα ενισχύει την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού προστατεύοντας τα κύτταρα από την καταστροφική επίδραση των ελεύθερων ριζών, ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου και είναι απαραίτητη για την σύνθεση του συνδετικού ιστού.

    Η μπανάνα μπορεί μεταξύ άλλων να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εντερικής λειτουργίας , ξεπερνώντας το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας, αφού είναι πλούσια σε φυτικές ίνες.

    Συμβάλλει στην βελτίωση της διάθεσης και αυτό γιατί περιέχει τρυπτοφάνη, ένα αμινοξύ που μετατρέπεται στον οργανισμό σε σεροτονίνη, έναν από τους σημαντικότερους ρυθμιστές της διάθεσης στον εγκέφαλο. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της σεροτονίνης, τόσο καλύτερη είναι η διάθεση μας. 

Οι βιταμίνες B, που τόσο λείπουν από τις σημερινές επεξεργασμένες τροφές μας, υπάρχουν στις μπανάνες. Αυτές είναι οι βιταμίνες που χρειάζονται για την υγεία του πεπτικού συστήματος και των νεύρων. Η πυριδοξίνη, η B6, βρίσκεται σε ποσότητα ίση με εκείνη που περιέχεται στο συκώτι του μοσχαριού. Επίσης το παντοθενικό οξύ περιέχεται σε ποσότητα ίση με εκείνη των λαχανικών και φρούτων. Άλλες βιταμίνες της οικογένειας B που βρίσκονται στη μπανάνα, είναι η Θειαμίνη, η Νιασίνη και το Φολικό Οξύ.    

Τέλος , θα πρέπει να προσθέσουμε ότι οι μπανάνες δεν περιέχουν νάτριο, λίπος και χοληστερόλη.

 Οι μπανάνες και τα οφέλη τους

    Άγχος: Όταν αγχωνόμαστε μειώνονται τα επίπεδα του Καλλίου μας και έτσι τρώγοντας μια μπανάνα λαμβάνουμε το κάλλιο το οποίο μας παρέχει η μπανάνα βοηθώντας την ομαλοποίηση του καρδιακού παλμού μας και στέλνοντας οξυγόνο στον εγκέφαλο.

    Αναιμία:  Η μπανάνα περιέχει πολύ σίδηρο και αυξάνει την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης στο αίμα και έτσι βοηθά σε περιπτώσεις αναιμίας. 

    Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο: Η βιταμίνη B6 που περιέχει επηρεάζει θετικά τη διάθεση.

    Καρκίνος του νεφρού: Τρώγοντας μπανάνες βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου των νεφρών.

    Μυϊκή μάζα: Η μπανάνα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και ιχνοστοιχεία. Αυτό την καθιστά σημαντική για την ομαλή ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος. 

    Μυϊκή ανάπτυξη: Η μπανάνα είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και ιχνοστοιχεία. Αυτό την καθιστά σημαντική για την ομαλή ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος. 

    Προστασία από μυϊκές κράμπες. Οι μπανάνες περιέχουν μαγνήσιο. 

    Γερά οστά: Αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου δίνοντας μας δυνατότερα οστά.

    Ενέργεια: Οι μπανάνες περιέχουν τρία φυσικά σάκχαρα  την σακχαρόζη, τη φρουκτόζη και την γλυκόζη σε συνδυασμό με ίνες. Μια μπανάνα δίνει μια άμεση, διαρκή και ουσιαστική ώθηση ενέργειας.  Δύο μπανάνες παρέχουν αρκετή ενέργεια για μια επίπονη 90λεπτη προπόνηση γι’ αυτό και οι κορυφαίοι αθλητές καταναλώνουν πολλές μπανάνες.            

    Δυσκοιλιότητα: Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες η μπανάνα βελτιώνει τη λειτουργία του εντέρου και το γαστρεντερικό σύστημα.

    Ελάττωση αρτηριακή πίεσης, Η περιεκτικότητά της σε κάλιο και αντιοξειδωτικά μειώνει αισθητά τα υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης.

    Βοηθά στην συγκέντρωση και στην μνήμη:  Έρευνα έδειξε ότι οι μαθητές που καταναλώνουν μπανάνες ήταν πιο προσεκτικοί στην τάξη και μαθαίνουν περισσότερα.

    Βοηθούν στις καούρες στο στομάχι. Οι μπανάνες δρουν ως αντιόξινα για το στομάχι και προσφέρουν άμεση ανακούφιση. Εξουδετερώνουν, επίσης, την υπερβολική οξύτητα και μειώνουν τον ερεθισμό με την επικάλυψη των βλεννογόνου του στομαχιού.

    Κατάθλιψη: Οι μπανάνες βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης λόγο των υψηλών επιπέδων τρυπτοφάνης που μετατρέπεται σε σεροτονίνη. Οι ουσίες αυτές βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και των συμπτωμάτων κρίσεων πανικού, καθώς βελτιώνουν τη διάθεση.

    Πανικός: Για την αποφυγή του πανικού που προκαλεί έντονη επιθυμία για τροφές, πρέπει να ελέγχουμε τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας, απολαμβάνοντας πλούσια σε υδατάνθρακες τρόφιμα, όπως, οι μπανάνες κάθε δύο ώρες για να κρατηθούν τα επίπεδα σταθερά αποφεύγοντας έτσι τις σοκολάτες. 

    Πλούσιες σε αντιοξειδωτικά

    Τσιμπήματα και δαγκώματα από έντομα: Δρα ως αντιισταμινικό σε τσιμπήματα εντόμων όταν τρίβεται η προσβεβλημένη περιοχή με το εσωτερικό της φλούδας της μπανάνας. Έτσι μειώνεται το πρήξιμο και ο ερεθισμός.  

    Κάπνισμα: Οι μπανάνες μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν τους ανθρώπους που προσπαθούν να σταματήσουν το κάπνισμα. Οι B6 και B12, το κάλιο και το μαγνήσιο που περιέχουν, βοηθούν τον οργανισμό να ανακάμψει από τις επιπτώσεις της στέρησης της νικοτίνης.

    Κονδυλώματα: Οι εναλλακτικοί ορκίζονται ότι όταν τοποθετηθεί η μπανάνα από την εξωτερική πλευρά στο σημείο των κονδυλωμάτων ως επίθεμα για πολλές ώρες θα εξαφανίσει τα κονδυλώματα.

Μια μπανάνα 100 γραμμαρίων περιέχει: 

Θερμίδες 85, 
Πρωτεΐνες 1,1γρ., 
Υδατάνθρακες 22,2 γρ., 
Χοληστερίνη 0, 
Λιπαρά 0,2 γρ.

Βιταμίνες: 
A 190 Δ.Μ., 
β1 0,05mg, 
Β2 0,06mg, 
Β3 0,7mg, 
Β6 0,5mg, 
Φολικό οξύ 10,9μικρομίλ, 
C 10mg, 
D 0,
E 0,4Δ.Μ.

Βασικά μέταλλα: 

Ασβέστιο 8 mg, 
Φώσφορος 26 mg, 
Σίδηρος 0,7 mg, 
Νάτριο 1 mg, 
Μαγνήσιο 33 mg, 
Κάλιο 370 mg.

Μπανάνα ή μήλο; 

Η μπανάνα είναι προτιμότερη έπειτα από σωματική δραστηριότητα, ή όταν επιθυμούμε κάτι γλυκό. Ενδείκνυται σε αθλητές, σκληρά εργαζόμενους, υπερτασικούς με αυξημένες ανάγκες σε κάλιο. Το μήλο βοηθά σε δίαιτα αδυνατίσματος και είναι καλή επιλογή για διαβητικά, καρδιοπαθή ή αλλεργικά άτομα. Η καθημερινή κατανάλωση 1-2 μήλων με τη φλούδα μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Δυστυχώς, εξαιτίας της χρήσης φυτοφαρμάκων πρέπει να τα ξεφλουδίζουμε ή να επιλέγουμε βιολογικά μικρού μεγέθους και να τα πλένουμε καλά.

Τι προσφέρει μια μπανάνα πριν τον ύπνο;

Οι μπανάνες είναι πηγή πολλών βιταμινών, μετάλλων και ινών. Μπορεί να είναι ένα υγιεινό σνακ για το βράδυ που συγκρατεί την λαχτάρα σας για γλυκό, και μπορεί να ενισχύσει τους μύες σας με ηλεκτρολύτες που μειώνουν την εμφάνιση μυϊκών κραμπών τη νύχτα.

Οι μπανάνες ακόμα να σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε καλύτερα, αφού είναι πηγή τρυπτοφάνης, τον πρόδρομο της μελατονίνης. Οι περισσότεροι που υποφέρουν από καούρες και στομαχικό έλκος μπορούν να φάνε μπανάνες χωρίς να αυξήσουν την ενόχληση που προκαλούν τα οξέα στο στομάχι, παρ’ όλο που ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων βιώνει τα αντίθετα αποτελέσματα

Αν είστε επιρρεπής σε μυϊκές κράμπες την νύχτα, η κατανάλωση μπανάνας μειώνει τις πιθανότητες να έχετε κάποιο επεισόδιο κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Οι μυϊκές κράμπες μπορεί να προέρχονται από διάφορες αιτίες, και μία από αυτές είναι η διαταραχή ηλεκτρολυτών. Οι μπανάνες περιέχουν δύο ηλεκτρολύτες, το κάλιο και το μαγνήσιο. Η κατανάλωση τους το βράδυ, μπορεί να προμηθεύσει τον οργανισμό σας με τους απαραίτητους ηλεκτρολύτες και να μειώσει τον κίνδυνο να πάθετε κάποια κράμπα.

Kαι κάτι χρηστικό εκτός διατροφής.

   Γρήγορο γυάλισμα παπουτσιών: Τρίβοντας με την από μέσα μεριά της φλούδας της μπανάνας τα δερμάτινα μας παπούτσια η κάτι άλλο δερμάτινο, και ακολούθως το σκουπίζουμε με ένα στεγνό πανί. 

Διαβάστε επίσης

• Αβοκάντο, για την χοληστερίνη, την πίεση, την καρδιά, τα μάτια, την γήρανση, κατά του καρκίνου και δεν παχαίνει.
• Πορτοκάλια για τις ιώσεις, αλλά και για τον καρκίνο, την καρδιά, τις πέτρες, την αντιγήρανση.
• Εγκεφαλικό, ημικρανία, οστεοπόρωση, κράμπες, stress έχουν ανάγκη από μαγνήσιο.

H νηστεία κάνει καλό στην υγεία; Τι κινδύνους περικλείει για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού;

Γράφει η Βασιλική  Σκρέτα,  Διαιτολόγος – Σύμβουλος Διατροφής, medlabnews.gr iatrikanea

Διανύοντας την περίοδο του τεσσαρακονθήμερου των Χριστουγέννων ή της Σαρακοστής  πολλοί από μας ακολουθούμε ένα διατροφικό πρόγραμμα νηστείας, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Άλλοι για να εκπληρώσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και άλλοι ως μια ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού, μέσω του αποκλεισμού των τροφών ζωικής προέλευσης και της συνεπακόλουθης αύξησης των φυτικών τροφών, όπως λαχανικά, όσπρια, ζυμαρικά, φρούτα

Το ερώτημα είναι: πράγματι η νηστεία κάνει καλό στον οργανισμό και προάγει την υγεία; 

Περικλείει η νηστεία κινδύνους για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού;

Η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση. Πράγματι, η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών, κατά τη διάρκεια της νηστείας, αποτελεί βασικό διατροφικό πλεονέκτημα, καθώς συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα και επιπλέον καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα και προλαμβάνει την εμφάνιση ορισμένων μορφών καρκίνου. Επίσης, η αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, αδρά επεξεργασμένων δημητριακών και ελαιολάδου εφοδιάζει τον οργανισμό μας με βιταμίνες, απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του, όπως η β-καροτίνη, η τοκοφερόλη ή βιταμίνη Ε, το φυλλικό οξύ, η βιταμίνη C, καθώς και πλήθος φυτοχημικών ουσιών όπως οι πολυφαινόλες, τα φλαβονοειδή  και οι ταννίνες. Η αντιοξειδωτική τους δράση εμποδίζει την εμφάνιση των βλαπτικών ελευθέρων ριζών και ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Επιπλέον, ο αποκλεισμός  από τη διατροφή μας των τροφών ζωικής προέλευσης μειώνει την πρόσληψη κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης και ελαχιστοποιεί τη συσσώρευση τοξικών ουσιών. Έτσι, συμβάλλει στη πρόληψη ασθενειών, όπως, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, καρκίνος παχέως εντέρου, δυσλιπιδαιμίες,  παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.

Από την άλλη, ένα διαιτολόγιο νηστείας που δεν είναι καλά σχεδιασμένο μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, πονοκεφάλους, ζαλάδες, απώλεια μυϊκής μάζας και ανεξέλεγκτη έκλυση τοξικών ουσιών στο αίμα. Για το λόγο αυτό η σύνταξή του απαιτεί καλή γνώση βασικών αρχών διατροφής.

Αυτό που μας απασχολεί περισσότερο σε ένα διαιτολόγιο νηστείας είναι η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης, σιδήρου, ασβεστίου και βιταμίνης Β12. Κάνοντας κατάλληλους συνδυασμούς  τροφίμων μπορούμε να εξασφαλίσουμε υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη. Τέτοιοι συνδυασμοί είναι: φακές με ρύζι, ρεβίθια με ρύζι, φασόλια με ρύζι, ψωμί με φυστικοβούτυρο, δημητριακά με ξηρούς καρπούς, ψωμί με ταχίνι. 

Τα θαλασσινά, όπως, καλαμάρια,  χταπόδι, σουπιές, γαρίδες αποτελούν, επίσης, πολύ καλές εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών, αλλά και σιδήρου.

Άλλες πηγές φυτικού σιδήρου είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι), τα όσπρια (φακές, ρεβίθια), η βρώμη, η σόγια, το σουσάμι, ξηροί καρποί όπως  φουντούκια και αμύγδαλα, αποξηραμένα φρούτα καθώς και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Για να ενισχύσουμε την απορρόφηση του μη αιμικού (φυτικού)  σιδήρου θα πρέπει παράλληλα με τις παραπάνω τροφές να καταναλώνουμε τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C, όπως είναι τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ), ακτινίδια, φράουλες, πιπεριές, ντομάτες. 

Για κάλυψη των αναγκών σε ασβέστιο καλές πηγές θεωρούνται τα αμύγδαλα και τα καρύδια, το μπρόκολο, το σπανάκι, καθώς και εμπλουτισμένα τρόφιμα όπως για παράδειγμα το γάλα σόγιας. 

Το κινόα, επίσης, αποτελεί πολύ καλή πηγή ασβεστίου, παρέχοντας παράλληλα και όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Θα το βρούμε σε καταστήματα βιολογικών τροφών. 

Τέλος, για την επάρκεια σε βιταμίνη Β12, η οποία υπάρχει σχεδόν αποκλειστικά σε ζωικά τρόφιμα, καλή εναλλακτική πηγή είναι η σπιρουλίνα, λόγω της σύνθεσής της από μικροοργανισμούς του εδάφους ή του νερού. Τα εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12 τρόφιμα, όπως δημητριακά και προϊόντα σόγιας αποτελούν επίσης μια καλή λύση.

Ολοκληρώνοντας, θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφερθούμε και στα ψυχολογικά οφέλη από την τήρηση της νηστείας. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται  η εγκράτεια (αποτελεί βασική προϋπόθεση για να νηστέψουμε),  η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη των ικανοτήτων σε όλους τους τομείς ως αποτέλεσμα τόνωσης της αυτοπειθαρχίας, η ηθική ικανοποίηση,  το αίσθημα ψυχικής ανάτασης, καθώς επίσης και η μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης.

vasoskreta@gmail.com  

Διαβάστε επίσης

• Ζέα για εύπεπτο και εύγευστο ψωμί και με μεγάλη διατροφική αξία.
• Τι είναι η κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη; Τι προκαλεί, πώς γίνεται η διάγνωση και ποια η σωστή διατροφή για τους ασθενείς;
• Το 2013: Διεθνές έτος Κινόα, του πιο θρεπτικού τροφίμου στον πλανήτη …!
• Λινάρι, λιναρόσπορος, πλούσιος σε Ω3 λιπαρά, κατά της χοληστερίνης, της πίεσης, του διαβήτη, του καρκίνου, της δυσκοιλιότητας και των φλεγμονών
  
• Μπάρες με βρώμη, κινόα, μπανάνα και άλλα πολλά

Πώς καταφέρνουν οι Φιλανδοί να είναι οι πιο ευτυχισμένοι στον κόσμο; Γιατί στην χώρα μας δυστυχούμε;

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Τα τελευταία χρόνια η Φινλανδία παραμένει σταθερά πρώτη στη λίστα με τις πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι και φέτος για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, κρατά τα σκήπτρα της κατάταξης.

Αντίθετα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Εκθεση για την Ευτυχία του 2024, η Ελλάδα κατρακύλησε έξι θέσεις και από την 58η, που βρισκόταν το 2023, καταλαμβάνοντας φέτος την 64η θέση, αμέσως μετά την Κροατία και πριν από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Αν λάβει, δε, κανείς υπόψη τις έξι παραμέτρους που αξιολογούνται για τη διαμόρφωση του δείκτη ευτυχίας, δεν είναι καθόλου απίθανο του χρόνου να πέσουμε ακόμα πιο χαμηλά.

Ποιες είναι αυτές οι παράμετροι;

Εισόδημα, υγεία και προσδόκιμο ζωής, γενναιοδωρία, κοινωνικό πλαίσιο στήριξης, ελευθερία και διαφθορά. Και στον αντίποδα της Ευτυχίας βρίσκεται η Δυστοπία, μια φανταστική χώρα με τους πιο δυστυχισμένους κατοίκους του κόσμου και τους χαμηλότερους δείκτες στις έξι παραμέτρους.

Επιπλέον, με βάση την μεταβολή της ευτυχίας την περίοδο 2021-2023 σε σχέση με την περίοδο 2006-2010, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη πιο χαμηλά, στην 94η θέση ανάμεσα σε 134 χώρες. Το γιατί, εξηγείται αρκεί να θυμηθούμε την μεγάλη οικονομική κρίση, που μεσολάβησε.

Η Εκθεση δημοσιεύεται κάθε χρόνο κατά την Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας, η οποία καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Μαρτίου. Βασίζεται σε δεδομένα διεθνών ερευνών με συμμετέχοντες σε περισσότερες από 140 χώρες και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της εταιρίας ερευνών Gallup, του Ερευνητικού Κέντρου Ευημερίας της Οξφόρδης, του Δίκτυου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και μιας συντακτικής επιτροπής, που αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες.

Η φετινή έκθεση είναι η πρώτη που περιλαμβάνει ξεχωριστές κατατάξεις ανά ηλικιακή ομάδα, με τους νέους να εμφανίζονται λιγότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου οι νέοι είναι λιγότερο ευτυχισμένοι από τους ηλικιωμένους με αποτέλεσμα, η χώρα να πέσει κάτω από την 20άδα στην γενική κατάταξη, για πρώτη φορά από το 2012, που άρχισε να δημοσιεύεται η έκθεση. Στην κατάταξη αυτή στην Ελλάδα οι νέοι είναι πιο ευτυχισμένοι (53η θέση) σε σχέση με τους ηλικιωμένους (67η θέση).

Πέρυσι η Φινλανδία αποφάσισε να διοργανώσει τα πρώτα «Σεμινάρια Ευτυχίας» στο θέρετρο Κούρου, ένα ησυχαστήριο στις όχθες μιας λίμνης στα νότια της χώρας.

Για τέσσερις ημέρες, άνθρωποι από όλο τον κόσμο είδαν από κοντά και ενημερώθηκαν για το «μυστικό της επιτυχίας» των Φινλανδών.

Το πρότζεκτ στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και γι΄αυτό συνεχίζεται και φέτος. Η σκανδιναβική χώρα λοιπόν, προσκαλεί όσους αναζητούν την ευτυχία να ταξιδέψουν μέχρι εκεί και να ζήσουν μία μοναδική εμπειρία.

Συγκεκριμένα, το Visit Finland και οι Helsinki Partners θα υποδεχθούν τους τυχερούς επισκέπτες σε ένα πενθήμερο masterclass ευτυχίας στο Ελσίνκι από τις 9 έως τις 14 Ιουνίου, υπό την καθοδήγηση των Helsinki Happiness Hackers.

Κι αν αναρωτιέσαι για τα έξοδα, οι διοργανωτές το έχουν προβλέψει και αυτό. Όλο το ταξίδι, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών εισιτηρίων, καλύπτεται από τους ίδιους!

Τι χρειάζεται για να κάνεις apply;

«Κάθε χρόνο η Φινλανδία επιλέγεται ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο. Ως εκ τούτου, έχουμε θέσει ως αποστολή μας να μοιραστούμε τις μεθόδους της ευτυχίας μας με όλους. Πιστεύουμε ότι η αξιοποίηση του “εσωτερικού σας Φινλανδού” είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσετε την ευτυχία σας. Φέτος, αυτό θα συμβεί στην πρωτεύουσα της πιο ευτυχισμένης χώρας του κόσμου, το Ελσίνκι.

Φωλιασμένο στις γραφικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας, το Ελσίνκι είναι μια πολυσύχναστη μητρόπολη που ξεχειλίζει από ενέργεια και δημιουργικότητα, όπου η απλότητα κυριαρχεί και η χαρά βρίσκεται στις καθημερινές στιγμές. Εδώ, ο ρυθμός της ζωής είναι συντονισμένος με τη ροή των εποχών, κάθε μία από τις οποίες προσφέρει τη δική της μοναδική παλέτα χρωμάτων και εμπειριών», διαβάζουμε στο site, όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κάνουν αίτηση μέχρι τις 4 Απριλίου.

Όσον αφορά τις προϋποθέσεις, το μόνο χρειάζεται είναι οι συμμετέχοντες να έχουν κλείσει τα 18 τους χρόνια και να γνωρίζουν αγγλικά.

Οι Happiness Hackers αποτελούνται από τη Lena Salmi, μια 70χρονη πρώην κολυμβήτρια και αθλητική δημοσιογράφο που κάνει σκέιτμπορντ στο Ελσίνκι, την Adela Pajunen, βιολόγο και συγγραφέα που υποστηρίζει την ευεξία με επίκεντρο τη φύση, και τον Luka Bala, έναν εστιάτορα του οποίου το ήθος είναι βαθιά ριζωμένο στη βιωσιμότητα.

Αν θέλει κάποιος να μάθει περισσότερα για την ευτυχία, φαίνεται ότι αυτή είναι η κατάλληλη ομάδα για να του το διδάξει. Γιατί όχι και εσύ;

Και τι λένε οι ίδιοι οι Φιλανδοί;

Παρά τις επαναλαμβανόμενες νίκες τους, οι περισσότεροι Φινλανδοί είναι μπερδεμένοι και διασκεδάζουν με την διάκριση, γράφει στην Telegraph η Σάρα Μάρσαλ, παρατηρώντας ότι, σε τελική ανάλυση, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που κουνάνε το κεφάλι τους στον ρυθμό της heavy metal και αρνούνται (επανειλημμένα) την ιδέα να δώσουν τη θέση τους στο λεωφορείο αν χρειαστεί να το κάνουν. Μελαγχολικοί και θορυβώδεις, απολαμβάνουν την απαισιοδοξία τους, ενώ συχνά μαστίζονται από δυσπιστία και αμφιβολίες για τον εαυτό τους. Επιφανειακά, οι Φιλανδοί απέχουν πολύ από το να είναι χαρούμενοι κατασκηνωτές, οπότε πώς είναι δυνατόν μια χώρα που φημίζεται για τη συνοφρυωμένη έκφραση των πολιτών της, να καταφέρει να είναι η πιο ευτυχισμένη στη Γη;

«Υπάρχει κάτι πολύ ιδιαίτερο στα δάση μας», ισχυρίζεται ο Λάσι Καταγιαρίνε, λάτρης των υπαίθριων δραστηριοτήτων και γυμναστής, ο οποίος διοργανώνει δραστηριότητες στο εθνικό πάρκο Nuuksio, 35 λεπτά με το αυτοκίνητο από το Ελσίνκι. «Οποτε έρχομαι εδώ, χαμογελώ», λέει στην Telegraph.

Να σημειωθεί ότι η Φινλανδία καλύπτεται από δάση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 75% –περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα– και διαθέτει 41 προστατευόμενα εθνικά πάρκα. Στα δάση της υπάρχουν χαλαρωτικά soundtracks ένα για κάθε εποχή, από το φτερούγισμα μιας κουκουβάγιας μέχρι το θρόισμα των φθινοπωρινών φύλλων, που συνοδεύονται από τα προφανή οφέλη για την υγεία, του καθαρού αέρα που αναπνέει κανείς, της μείωσης των επιπέδων του άγχους και της τόνωσης της διάθεσης. «Το περπάτημα στο δάσος βελτιώνει σημαντικά τη σωματική υγεία και τη στάση του σώματος», τονίζει ο Λάσι και εξηγεί: «Περνώντας πάνω από κορμούς και ανώμαλες επιφάνειες, κάνουμε πιο μικρά βήματα, λυγίζουμε τα γόνατά μας και κατανέμουμε το βάρος μας πιο ομοιόμορφα». Στο βόρειο τμήμα της Λαπωνίας, εξάλλου, οι μακρές καλοκαιρινές ημέρες διαρκούν περισσότερες ώρες, παρέχοντας την ευκαιρία για περισσότερη βιταμίνη D, που βελτιώνει επίσης τη διάθεση.

Αλλά ακόμη και τον χειμώνα, όταν ο ήλιος μόλις που αιωρείται πάνω από τον ορίζοντα, οι αστραφτερές χιονισμένες επιφάνειες σε συνδυασμό με το Βόρειο Σέλας και τα εξαίσια πολύχρωμα ρευστά σχήματα, που εμφανίζονται στον ουρανό από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις κατά τη διάρκεια του φαινομένου, απομακρύνουν τις σκοτεινές σκέψεις, τονίζει στην Telegraph η ταξιδιωτική συντάκτρια της βρετανικής εφημερίδας.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid και του lockdown, οι Φινλανδοί έκαναν ακόμη μεγαλύτερη χρήση των χώρων πρασίνου της χώρας τους, ασκώντας το «Jokamiehen oikeudet» (είναι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να απολαμβάνει τη φύση). Είχαν την ελευθερία να περιφέρονται και να κατασκηνώνουν στην άγρια φύση, να συναντούν άλκες, λύγκες, λύκους και αλεπούδες, και να αναζητούν φρέσκα τρόφιμα.

Σύμφωνα με τη βοτανολόγο και βιολόγο Αννα Νίμαν, η οποία μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει τα 200 βρώσιμα μανιτάρια, που φύονται στη Φινλανδία, το «κίνημα της άγριας τροφής» επέτρεψε στους ανθρώπους να αναπτύξουν μια βαθύτερη σύνδεση με τη φύση, η οποία τους έφερε κυριολεκτικά πιο κοντά στις γήινες, δασικές ρίζες τους. Γεμίζοντας το καλάθι της με κίτρινες βουτυράτες κανθαρέλες και παχουλά πορτσίνι, η Νίμαν υπερασπίζεται την αυτάρκεια την οποία προσφέρει «η ικανότητα της επιβίωσης αν ποτέ καταρρεύσει το σύστημα τροφίμων». «Ποτέ δεν πηγαίνω σε σούπερ μάρκετ», ισχυρίζεται περήφανα, τονίζοντας την αξία της αναβίωσης των ξεχασμένων δεξιοτήτων. «Δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε την καταπληκτική γνώση που μας άφησαν οι γιαγιάδες μας», τονίζει.

Με περίπου 22 εκατ. κορμούς να απλώνουν τα κλαδιά τους προς τον ουρανό, αναλογούν 4.500 δέντρα σε κάθε άτομο στον πληθυσμό των 5,5 εκατ. κατοίκων της Φινλανδίας και αναμφίβολα υπάρχει αρκετός χώρος για να κινούνται όλοι ελεύθερα και μακριά ο ένας από τον άλλο. Σε ένα μέρος όπου η κοινωνική απόσταση ήταν μια μορφή τέχνης πολύ πριν από την πανδημία Covid, ο προσωπικός χώρος είναι ιερός. Η απουσία χαοτικού πλήθους και θορυβώδους κίνησης βελτιώνει αμέσως τη διάθεση του κόσμου. Αξιοσημείωτη εξαίρεση, ωστόσο, αποτελεί η φιλανδική σάουνα, ένας τόπος τόσο σημαντικός πολιτιστικά, που τυγχάνει μεγαλύτερης ευλάβειας από μια εκκλησία.

Οι άνθρωποι κουτσομπολεύουν, συζητούν και διηγούνται ιστορίες σε καμπίνες δίπλα στη λίμνη, αποκαλύπτοντας εκεί μέσα πολύ περισσότερα από όσα θα έλεγαν ποτέ αλλού στην καθημερινή ζωή τους. Αναζωογονητική όσο μια βουτιά στο παγωμένο νερό, η αίσθηση της ελευθερίας ενδυναμώνει και εξηγεί γιατί υπάρχουν περισσότερες από δύο εκατ. σάουνες σε δημόσια θέρετρα, εξοχικά σπίτια και ιδιωτικές κατοικίες. Η ικανότητα να «κλείνει» κανείς τους διακόπτες του, παύοντας να σκέπτεται τη δουλειά ή τα προβλήματα γενικώς, είναι το πραγματικό κλειδί, που ξεκλειδώνει την ευτυχία και επιτρέπει στους Φινλανδούς να απολαμβάνουν μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και τη διασκέδαση. Μπορεί να τους λείπει το θράσος των θορυβωδών Βραζιλιάνων ή το πάθος των Ιταλών και να αποφεύγουν τις ακρότητες. Αντίθετα, έχουν χτυπήσει διακριτικά φλέβα χρυσού, βρίσκοντας παρηγοριά στη σιωπή και ικανοποίηση στις πιο φίνες λεπτομέρειες της ζωής. «Οποιος είναι ευτυχισμένος πρέπει να το κρύβει», έγραφε τον 19ο αιώνα ο Εϊνο Λέινο, ένας από τους πρωτοπόρους της φινλανδικής ποίησης. Και μέχρι στιγμής, οι ταπεινοί Φινλανδοί ακολουθούν πιστά τη συμβουλή του, παρατηρεί στην Telegraph η Σάρα Μάρσαλ. Και αυτό τα εξηγεί όλα.

Γιατί δεν είμαστε ευτυχισμένοι; Τι λέει ο Θάνος Ασκητής, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας και Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,

«Η λέξη ευτυχία είναι μια ιδανική λέξη. Είναι μια απόλυτη λέξη που δείχνει την τελειότητα» επισήμανε αρχικά στο δημοσιογράφο συμπληρώνοντας παράλληλα το εξής «στην πραγματικότητα όμως, η ευτυχία είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων, όπως είναι για παράδειγμα, ο δικός μας εσωτερικός κόσμος, το πώς δηλαδή αισθάνομαι εγώ με τον εαυτό μου από τις προσδοκίες, τις ελπίδες, τις ανάγκες μου, τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνω το καθημερινό μου φάσμα, το περιβάλλον μου, που είναι οι ανθρώπινες συνδέσεις οι οποίες και είναι σε πολύ μεγάλη κρίση τα τελευταία 20 χρόνια. Οι άνθρωποι είμαστε πιο φοβικοί, πιο απομονωμένοι, πιο κλεισμένοι με ένα ψηφιακό δίκτυο που μας περιορίζει ακόμη περισσότερο το βαθμό της επικοινωνίας. Το άλλο κομμάτι είναι οι συνθήκες της ζωής. Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι σήμερα νιώθουν πιο φοβισμένοι και απελπισμένοι για το αύριο. Ο τρόπος που ζουν δεν τους δίνει την ικανοποίηση της ασφάλειας και η μεγάλη λέξη ασφάλεια ταυτίζεται με την κοινωνική ευθύνη. Και από την άλλη είναι η προσδοκία της οικονομικής και κοινωνικής στάθμης της ζωής. Με άλλα λόγια, πόσο νοιώθουμε καλά στο επίπεδο που είμαστε σε σχέση με αυτό που προσδοκούσαμε και με αυτό που τελικά βλέπουμε να έχουμε σε μια κοινωνία που ζει σε μια πολύ ωραία χώρα. Η αντίφαση δηλαδή είναι ότι ενώ δεν είμαστε καλά στη λίστα της ευτυχίας-και αυτό είναι σχετικό, τι είναι λίστα-στην πραγματικότητα όμως, αυτή η ωραία χώρα δεν μας δίνει τη χαρά και την απόλαυση να ζήσουμε καλά με τον εαυτό μας».

«Υπάρχει ένας υπέρμετρος θυμός χωρίς αιτία»

Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε στο δημοσιογράφο «ο άνθρωπος σήμερα είναι θυμωμένος διότι δεν ικανοποιείται ψυχικά μέσα του, όπως και στο σπίτι του δεν ικανοποιείται και στο κοινωνικό του περιβάλλον. Μετά φοβάται ότι υπάρχει διαφθορά. Στη μελέτη που βγήκε για τη λίστα της ευτυχίας, ο Έλληνας είναι βαθιά καχύποπτος για το πολιτικό του σύστημα. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα τα πάντα είναι πληρωμένα. Δηλαδή ότι κάνεις πρέπει να πληρώσεις, πρέπει να έχεις πολιτικό μέσον. Δεν εμπιστεύεται την πολιτεία του, δεν εμπιστεύεται τον ρόλο του μέσα στο κοινωνικό δίκτυο. Αυτό δυστυχώς είναι ένα πρόβλημα και στην Ελλάδα αλλά και έξω από την Ελλάδα».

«Η κοινωνική παιδεία στη χώρα μας είναι χαμηλή»

Όπως επισήμανε ο κ. Ασκητής στο τέλος της συνομιλίας του με το δημοσιογράφο «οι δυτικές κοινωνίες έδωσαν πολύ μεγάλη ευμάρεια, έφεραν μεγάλη χαρά και ελευθερία στις ανθρώπινες σχέσεις και κυρίως στις προσωπικές ανθρώπινες σχέσεις. Δυστυχώς όμως, αυτή η διαχείριση της ελευθερίας, που είναι το ύψιστο αγαθό του ανθρώπου, να είσαι δηλαδή ελεύθερος, να αισθάνεσαι ότι δεν σε ενοχλεί κάνεις, ότι κάνεις ό,τι θέλεις, μέσα σε ένα δίκτυο, σε ένα μέτρο. Αυτό είναι επίσης μια άλλη παράμετρος που λέγεται κοινωνική παιδεία. Δεν είμαστε ένας λαός με καλή κοινωνική παιδεία. Έχουμε μορφωθεί σε πάρα πολλά επίπεδα. Η κοινωνική μας όμως ενσυναίσθηση, η παιδεία μας εξακολουθεί να είναι χαμηλή και έχουμε απαξιώσει πολλούς θεσμούς, δηλαδή ακόμα και το σχολείο που πηγαίνουμε ακόμη και η επιστήμη που εκπαιδευόμαστε, παρότι έχουμε καλά πανεπιστήμια. Οι σχέσεις όμως καθηγητή-φοιτητή, καθηγητή-μαθητή έχουν χάσει το δίκτυο της αμοιβαιότητας που είναι ο σεβασμός, η αναγνώριση, η οριοθέτηση και κυρίως η αξιοπρέπεια. Λέξεις που έχουν μια σημαντικότητα αν κανείς διαχειριστεί το νόημα της ζωής του μέσα από αυτές τις συνδέσεις. Είμαστε πιο φοβικοί, περισσότερο καχύποπτοι, πιο κλεισμένοι, έχουμε περισσότερη κοινωνική φοβία. Σήμερα λοιπόν, οι άνθρωποι είναι δειλοί να φλερτάρουν, να εκφραστούν και υπάρχει μια τοξικότητα, μια καταγγελία, μια απειλή, ένας κακός τρόπος σκέψης. Μέσα στην κοινωνία μας διαμορφώνεται μια διάχυση που υπερπληροφορείται το κοινό αίσθημα ότι δηλαδή το κακό πουλάει πιο πολύ από το καλό. Και αυτό δημιουργεί μια φοβική κατάσταση».

Διαβάστε επίσης

• Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;
• Τι μπορείτε να κάνετε, για να απολαύσετε τις εορταστικές μέρες όσο γίνεται καλύτερα ξεφεύγοντας από την κατάθλιψη και την μελαγχολία.
• Τι προκαλεί τις αυτοκτονίες; Μύθοι και αλήθειες και ποια τα προειδοποιητικά σημεία για μια απόπειρα;

Η κατάθλιψη έχει άμεση συσχέτιση με το μικροβίωμα του εντέρου.

επιμέλεια Βικτώρια Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Η σχέση μικροβίων και ψυχικής υγείας αποτελεί θέμα επιστημονικής συζήτησης εδώ και μερικά χρόνια. Η κατάθλιψη μπορεί να είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου, αλλά δύο νέες μελέτες υποδηλώνουν ότι ορισμένα βακτήρια του εντέρου μπορεί να πυροδοτούν συμπτώματα της πάθησης αυτής.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα ευρήματά τους δεν αποδεικνύουν ότι κάποιο από τα βακτήρια στο έντερο προκαλεί άμεσα την κατάθλιψη. Ωστόσο, αυτό που εντόπισαν, είναι μια ισχυρή συσχέτιση που θα μπορούσε να δώσει πληροφορίες για νέους διαγνωστικούς βιοδείκτες για τη διαταραχή της διάθεσης.

Η ιδέα ότι το μικροβίωμα του εντέρου μας μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή μας δεν είναι καινούργια. Ερευνητές έχουν αποκαλύψει πολλές συσχετίσεις εντέρου-εγκεφάλου που υποδηλώνουν ότι οι βακτηριακοί πληθυσμοί στο έντερο συνδέονται με την καταθλιπτική συμπεριφορά.

Οι δυο νέες μελέτες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος HELIUS (Healthy Life in an Urban Setting), στο οποίο συμμετέχουν 23.000 άτομα που ζουν στο Άμστερνταμ. Το HELIUS επικεντρώνεται στις διαφορές στην υγεία μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών εθνοτήτων που ζουν στο ίδιο αστικό περιβάλλον.

Η πρώτη μελέτη, με επικεφαλής ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, εξέτασε περίπου 3.000 συμμετέχοντες από έξι διαφορετικές εθνότητες. Η μοναδική εθνοτική σύνθεση των συμμετεχόντων, επέτρεψε στους ερευνητές να εξετάσουν για πρώτη φορά πώς οι εθνοτικές διαφορές επηρεάζουν τη σχέση εντέρου και ψυχικής κατάστασης.

Συνολικά, η μελέτη διαπίστωσε σταθερές συσχετίσεις μεταξύ της γενικής μικροβιακής ποικιλομορφίας και της κατάθλιψης, ανεξάρτητα από την εθνικότητα. Ουσιαστικά, όσο πιο ποικιλόμορφος ήταν ο βακτηριακός πληθυσμός του εντέρου ενός ατόμου τόσο λιγότερο πιθανό ήταν να εμφανίσει κατάθλιψη.

Η έρευνα εντόπισε διαφορές στον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης μεταξύ των εθνοτήτων, οι οποίες όμως θα μπορούσαν να εξηγηθούν από τις παραλλαγές στη σύνθεση του μικροβιώματος του κάθε ατόμου. Ο Τζος Μπος, ένας από τους ερευνητές που συμμετείχαν στη μελέτη, υποθέτει ότι οι διατροφικές διαφορές μεταξύ των εθνοτικών ομάδων που ζουν στο ίδιο αστικό περιβάλλον θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη σχέση μικροβιώματος-κατάθλιψης.

«Οι σημαντικές εθνοτικές διαφορές στην κατάθλιψη φαίνεται όντως να σχετίζονται με εθνοτικές διαφορές στο μικροβίωμα», δήλωσε ο Μπος. «Δεν ξέρουμε ακόμη γιατί συμβαίνει αυτό. Η συσχέτιση αυτή δεν προκλήθηκε από διαφορές στον τρόπο ζωής (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ) και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Για παράδειγμα, η διατροφή θα μπορούσε να διαδραματίσει κάποιο ρόλο».

Η δεύτερη μελέτη εστίασε πιο συγκεκριμένα στα είδη βακτηρίων του εντέρου που θα μπορούσαν να σχετίζονται με την κατάθλιψη. Αρχικά, οι ερευνητές ανέλυσαν προσεκτικά δείγματα κοπράνων από περίπου 1.000 άτομα από μια συνεχιζόμενη μελέτη για την υγεία του πληθυσμού στο Ρότερνταμ για να εντοπιστούν οι συσχετίσεις μεταξύ συγκεκριμένων βακτηρίων και συμπτωμάτων κατάθλιψης. Δεκατρία είδη βακτηρίων συσχετίστηκαν άμεσα με συμπτώματα κατάθλιψης.

«Η μελέτη βρήκε πειστικά στοιχεία για αύξηση των βακτηριακών ομάδων Sellimonas, Lachnoclostridium, Hungatella και μείωση των Ruminococcus, Subdoligranulum, LachnospiraceaeUCG001, Eubacterium-ventriosum και Ruminococcusgauvreauiigroup στα έντερα των ατόμων με περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Oxford Population Health, συνεργάτης της μελέτης.

«Η ανακάλυψη της συσχέτισης μεταξύ του Sellimonas και των συμπτωμάτων κατάθλιψης είναι το σημαντικότερο νέο εύρημα αυτής της μελέτης. Είδη βακτηρίων που ανήκουν στο γένος Sellimonas εμπλέκονται σε διάφορες φλεγμονώδεις ασθένειες και μπορεί να σχετίζονται με τη φλεγμονή που παρατηρείται σε ασθενείς με κατάθλιψη».

Τα ευρήματα της μελέτης του Ρότερνταμ επικυρώθηκαν στη συνέχεια σε μια ομάδα 1.500 ατόμων από τη μελέτη HELIUS. Αυτό επιβεβαίωσε τη σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και του μικροβιώματος σε ένα από τα μεγαλύτερα μέχρι σήμερα δείγματα ανθρώπων. Βέβαια, το ερώτημα είναι αν αυτά τα μικρόβια του εντέρου συμβάλλουν πραγματικά στην κατάθλιψη ενός ατόμου ή αν άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την κατάθλιψη προκαλούν αυτές τις αλλαγές στο μικροβίωμα.

Η Νατζάφ Αμίν, συν-συγγραφέας της μελέτης της Οξφόρδης, δήλωσε ότι η αιτιώδης σχέση είναι ακόμη ασαφής. Ορισμένα από τα βακτήρια που εντοπίστηκαν στη μελέτη είναι γνωστό ότι συνθέτουν αρκετούς βασικούς νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη διάθεση και την κατάθλιψη, οπότε είναι απολύτως εύλογο να υποθέσουμε ότι το μικροβίωμα παίζει αιτιώδη ρόλο στην κατάθλιψη. Σύμφωνα με την ερευνήτρια, είναι εξίσου εύλογο να υποθέσουμε ότι η κατάθλιψη οδηγεί σε άλλες φυσιολογικές αλλαγές που στη συνέχεια μεταμορφώνουν το μικροβίωμα.

Ίσως το πιο άμεσο αποτέλεσμα αυτών των μελετών είναι η διαπίστωση ότι μπορεί να υπάρχει ένα είδος καθολικής υπογραφής των βακτηρίων του εντέρου για την κατάθλιψη. Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί θα μπορούσαν να μπορούν να διαγνώσουν αντικειμενικά την κατάθλιψη σε ασθενείς χρησιμοποιώντας βιοδείκτες μικροβιώματος.

«Αυτό που ψάχνουμε να εντοπίσουμε είναι τα βακτήρια που σχετίζονται με τη μείζονα κατάθλιψη», δήλωσε η Αμίν. «Αυτό θα μας βοηθήσει στην αναζήτηση ενός βιοδείκτη για την κατάθλιψη που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντικειμενική μέτρηση για τον εντοπισμό των περιπτώσεων – κάτι που λείπει προς το παρόν», κατέληξε η επιστήμονας.

ΠΗΓΗ: New Atlas

Διαβάστε επίσης

• Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;
• Τι μπορείτε να κάνετε, για να απολαύσετε τις εορταστικές μέρες όσο γίνεται καλύτερα ξεφεύγοντας από την κατάθλιψη και την μελαγχολία.
• Τι προκαλεί τις αυτοκτονίες; Μύθοι και αλήθειες και ποια τα προειδοποιητικά σημεία για μια απόπειρα;