Ποια άσκηση κάνει καλό στην υγεία μας; Συστάσεις ειδικών για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η τακτική άσκηση που αυξάνει την καρδιακή συχνότητα στο 60%-80% της μέγιστης τιμής της, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας μπορεί να οδηγήσει 

• στην αύξηση των επιπέδων της HDL χοληστερόλης έως και 30% και 
• να συμβάλλει στην πρόληψη ή τη βελτίωση της υπέρτασης, 
• της αντίστασης στην ινσουλίνη και 
• του σακχαρώδη διαβήτη, 
• της παχυσαρκίας, 
• του άγχους και 
• της κατάθλιψης. 

Η τακτική άσκηση μπορεί, επίσης, να βοηθήσει τους καπνιστές να διακόψουν και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 50% ή περισσότερο, να ελαττώσει τον κίνδυνο μετεμφραγματικής θνητότητας κατά 25% και να βελτιώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα εξαιτίας περιφερικής αρτηριοπάθειας. 
Στα μη καρδιακά οφέλη περιλαμβάνονται 

• η μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου (παχέος εντέρου, προστάτη, μαστού) και 
• η ευεργετικά επίδραση στην οστεοπόρωση, 
• την αρθρίτιδα, 
• τη δυσκοιλιότητα, 
• την αϋπνία και 
• τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.

Ποσότητα της άσκησης

Παραδοσιακά τα προγράμματα άσκησης εστιάζονται αποκλειστικά αερόβιες δραστηριότητες, όπως το βάδισμα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πρόγραμμα δυναμικής προπόνησης (με βάρη) είναι σημαντικό συμπλήρωμα της αερόβιας άσκησης, αυξάνει τη μυϊκή μάζα (με συνοδό αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού), βελτιώνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης και βοηθά στην διατήρηση της οστικής μάζας και της μυϊκής ισχύος, ώστε να προλαμβάνονται κακώσεις ή αναπηρίες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται με ένα παραδοσιακά δομημένο πρόγραμμα, και ότι η ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή βελτιώνει αποτελεσματικά τους παράγοντες κινδύνου, το βάρος και τη μακροχρόνια πρόγνωση της καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό μπορεί να γίνει με την ενθάρρυνση των ασθενών να χρησιμοποιούν τις σκάλες, να περπατούν όταν έχουν τη δυνατότητα, να ασχολούνται με την κηπουρική, να παίζουν με τα παιδιά κ.τ.λ.

Παραδείγματα μέτριας σωματικής δραστηριότητας:

•   Το πλύσιμο και το κέρωμα του αυτοκινήτου ή το πλύσιμο των παραθύρων ή του πατώματος για 45 λεπτά

•   Την κηπουρική, το χορό (σε κοινωνικές εκδηλώσεις), τη χρήση φτυαριού στον κήπο για 30 λεπτά

•   Το βάδισμα 2,5 χλμ. για 35 λεπτά

•   Το σπρώξιμο στο καροτσάκι του μωρού για 2,5 χλμ. ή η την ποδηλασία για 8 χλμ. για 30 λεπτά

•   Τη χρησιμοποίηση της σκάλας, το φτυάρισμα του χιονιού ή το σχοινάκι για 15 λεπτά

Η άσκηση δεν πρέπει να είναι εξαντλητική αλλά αναζωογονητική και να αυξάνει την καρδιακή συχνότητα. Τα άτομα γυμνάζονται στο σωστό επίπεδο έντασης για να μπορούν να μιλήσουν χωρίς να λαχανιάζουν αλλά η αναπνοή τους δεν επαρκή για να τραγουδήσουν (ζωηρό βάδισμα για 4-5 χλμ./ώρα, όπως όταν προσπαθούμε να προλάβουμε το λεωφορείο). Για τους ασθενείς που μπορούν και είναι πρόθυμοι να παίρνουν το σφυγμό τους, ένας λογικός στόχος είναι να ασκούνται μέχρι να φτάσουν στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (220-ηλικία σε χρόνια). Επιπρόσθετα, η άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται όλη μια φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποκομίσουμε οφέλη για την υγεία. Είναι σημαντικό η σωματική δραστηριότητα να γίνεται σε μέτρια επίπεδα για 30 λεπτά την ημέρα, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (και μπορεί σε 3 δεκάλεπτα). Τα οφέλη νια την υγεία μεγιστοποιούνται με την κατανάλωση 3500 Kcal/εβδομάδα, που είναι το ισοδύναμο μέτριας έντασης τρεξίματος ή ποδηλασίας για 1 ώρα την ημέρα.

Πρακτικά βήματα για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

Είναι σημαντικό, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, να δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον, που θα ενθαρρύνει τη σωματική δραστηριότητα και σε ατομικό, όμως, επίπεδο είναι αναγκαίο να ληφθεί η απαραίτητη δράση. 

Για εκείνους που δεν έχουν συνηθίσει έως τώρα να είναι σωματικά δραστήριοι, το βασικό μήνυμα είναι να κάνουν σταδιακά βήματα μέχρι να φτάσουν σε ένα κατάλληλο επίπεδο, το οποίο θα μπορεί να διατηρηθεί σε μακροχρόνια βάση.

Ένας εργαζόμενος μπορεί να αρχίσει με κάτι τόσο απλό όσο είναι το να αποβιβάζεται από το λεωφορείο μία στάση νωρίτερα από την καθιερωμένη και να περπατά την πρόσθετη αυτή απόσταση. Σταδιακά μπορεί να αυξάνει την απόσταση και να χρησιμοποιεί έναν βηματομετρητή για να ελέγχει την πρόοδο που επιτυγχάνει. 

Μια νοικοκυρά θα μπορούσε να επιλέξει να παρκάρει το αυτοκίνητό της μακριά από το μπακάλικο που θα ψωνίσει και να μεταφέρει τις σακούλες στην απόσταση αυτή. 

Για όλους τους ανθρώπους, ο καθορισμός στόχων, ίσως με τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας που μπορεί να παρέχει συμβουλές σχετικά με το τι είναι κατάλληλο για τον ίδιο, είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα.

Πίνακας: Αμερικάνικες και ευρωπαϊκές συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα για ενήλικες

Αμερικάνικες συστάσεις	Ευρωπαϊκές συστάσεις (βασισμένες στις συστάσεις του WHO3)
Τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης ή 75 λεπτά/εβδομάδα έντονης αερόβιας δραστηριότητας	30 λεπτά, κατ’ελάχιστον, σωματικής δραστηριότητας μετρίας έντασης 5 ημέρες την εβδομάδα ή τουλάχιστον 20 λεπτά έντονης αερόβιας δραστηριότητα 3 ημέρες την εβδομάδα
Η δραστηριότητα θα πρέπει να γίνεται σε διαστήματα διάρκειας 10 λεπτών, τουλάχιστον, και να είναι μοιρασμένη κατά μήκος ολόκληρης της εβδομάδας	Η συνολικά επιθυμητή διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να επιτυγχάνεται και από διαστήματα σωματικής δραστηριότητας διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών
Για να έχουν πρόσθετο όφελος οι ενήλικες θα πρέπει να αυξήσουν την αερόβια σωματική δραστηριότητα σε 300 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έντασης ή σε 150 λεπτά/εβδομάδα έντονης δραστηριότητας Οι ενήλικες θα πρέπει ακόμα να εφαρμόζουν δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης, μέτριας ή υψηλής έντασης, στις οποίες θα συμμετέχουν όλες οι κύριες μυϊκές ομάδες, 2 ή περισσότερες μέρες της εβδομάδας	Δραστηριότητες που αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και αντοχή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις παραπάνω συστάσεις 2 έως 3 ημέρες την εβδομάδα

Δοκιμασία Κόπωσης

Στους ασθενείς με καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά προβλήματα ή ασθενείς που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα έντονης άσκησης πρέπει να διενεργείται δοκιμασία κόπωσης.

Η απότομη έντονη σωματική δραστηριότητα, ίσως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος ή άλλου μοιραίου καρδιακού επεισοδίου, ιδίως για τους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και δεν ασκούνται τακτικά. 

Διαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

Το περπάτημα είναι η καλύτερη άσκηση για το στρες και την καθιστική ζωή

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr  iatrikanea

Παγκόσμια Ημέρα Φυσικής Δραστηριότητας σήμερα και στο προσκήνιο έρχονται οι συνέπειες από την καθιστική ζωή και τα οφέλη της συστηματικής άσκησης, ακόμα κι αν πρόκειται για έναν μεγάλο περίπατο την ημέρα

Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από την καθιστική ζωή. Και αυτό διότι η κακή φυσική κατάσταση αυξάνει κατά 20% έως 30% τον κίνδυνο θανάτου από οποιοδήποτε νόσημα.

Από την άλλη στην κανονικότητά μας οι έντονοι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής σίγουρα αποτελούν ένα εμπόδιο καθώς περιορίζουν τους περισσότερους από εμάς να βρούμε ελεύθερο χρόνο για να δούμε τους φίλους μας, να ασχοληθούμε με πράγματα που μας ευχαριστούν, να ξεκουραστούμε. Πόσο μάλλον να ασκηθούμε.

Το περπάτημα, αποτελεί μίας πρώτης τάξεως άσκηση για το σώμα, -όπως και όλες οι αεροβικές ασκήσεις- που μπορεί να γίνει εύκολα από τον καθένα και θεωρείται απαραίτητη τόσο για όσους κάνουν δουλειά γραφείου και έχουν γενικότερα μία καθιστική ζωή, όσο και για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν τη δυνατότητα πολλών εναλλακτικών δραστηριοτήτων για να ασκήσουν το σώμα τους, όπως συμβαίνει με τους νέους σε ηλικία ανθρώπους.

Όποιος θέλει να κάνει ένα πολύ μεγάλο δώρο στον εαυτό του, ας αρχίσει να περπατάει με γρήγορο βήμα για 30 λεπτά την ημέρα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τις πιθανότητες που έχει να αναπτύξει όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 24 νοσήματα!

Γιατί το περπάτημα είναι τόσο καλό για την υγεία;

Σύμφωνα με την ανάλυση, που δημοσιεύεται στην «Διεθνή Επιθεώρηση Κλινικής Πρακτικής», όσοι άνθρωποι φροντίζουν να είναι δραστήριοι 30 λεπτά την ημέρα διατρέχουν, μεταξύ άλλων, μειωμένο κίνδυνο να εκδηλώσουν:

• Κάθε είδους καρδιαγγειακό νόσημα (μεταξύ αυτών καρδιοπάθεια, ισχαιμικά εγκεφαλικά, αιμορραγικά εγκεφαλικά).
• Καρκίνο (γενικώς και διάφορες επιμέρους μορφές, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του μαστού).
• Οστεοπόρωση
• Τύπου 2 διαβήτη
• Κατάθλιψη
• Παχυσαρκία
• Υπέρταση
• Στυτική δυσλειτουργία
• Άνοια
• Οσφυαλγία

Ένα από τα εμφανέστερα οφέλη που προκύπτουν, αφορά στη διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα. Το βάδισμα είναι ο ιδανικότερος, πιο ξεκούραστος και εύκολος τρόπος για να χαθούν τα περιττά κιλά, καθώς η συνεχής κίνηση συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία του μεταβολισμού και στην καύση του λίπους, διατηρώντας το δείκτη μάζας σώματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Ένας περίπατος μέτριας έντασης, μπορεί να σας βοηθήσει να καταναλώσετε περίπου 300 θερμίδες την ώρα. 

H καλύτερη πρόληψη και θεραπεία για την οστεοπόρωση μετά την σωστή διατροφή σε γαλακτοκομικά είναι η γυμναστική. Και δεν εννοούμε κάτι δύσκολο. Αρκεί περπάτημα ή κολύμπι. Περπάτημα τόσο όσο δεν θα κουραστείτε. Καταργείστε το ασανσέρ ανεβείτε σκάλες, αφήστε το αυτοκίνητο λίγο πιο μακριά από εκεί που έχετε να πάτε. Έχει βρεθεί ότι οι φαντάροι μετά από την άσκηση που κάνουν στην φάση της βασικής τους εκπαίδευσης αυξάνει η οστική τους πυκνότητα. Έχει βρεθεί ότι οι κολυμβητές αυξάνουν την οστική του πυκνότητα. Άρα καθιερώστε την κίνηση στην καθημερινότητά σας και θα απομακρύνετε τον κίνδυνο των καταγμάτων.

Επιπλέον, το περπάτημα βελτιώνει αισθητά την καρδιαγγειακή λειτουργία. Συμβάλλει στην αύξηση της καρδιακής συχνότητας, μειώνει την αρτηριακή πίεση και αποτρέπει πιθανό κίνδυνο αρτηριοσκλήρυνσης και θρομβώσεων, σε όλες τις ευπαθείς ομάδες, ειδικότερα δε, στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες οι οποίες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ανάλογες παθήσεις.

Το καθημερινό βάδισμα άλλωστε, συνιστάται ακόμα και σε ασθενείς οι οποίοι έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή πάσχουν από άλλα καρδιαγγειακά νοσήματα, προκειμένου να αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης τους.

Επιπλέον, συντελεί στη διατήρηση της καλής διανοητικής κατάστασης των ηλικιωμένων ατόμων, σύμφωνα με έρευνα νευρολόγων του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια. Όπως οι επιστήμονες υποστηρίζουν τα άτομα τα οποία κάνουν τακτικούς περιπάτους, παρουσιάζουν μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν σταδιακή απώλεια μνήμης και εκφυλισμό των εγκεφαλικών τους κυττάρων, συμπτώματα τα οποία συσχετίζονται άμεσα με το γήρας. Ένας χρόνος απλό περπάτημα ή ανεβοκατέβασμα σκαλοπατιών μπορεί να κάνει θαύματα για τη μνήμη των μεσηλίκων και να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση του εγκεφάλου, σύμφωνα με μια νέα έρευνα των πανεπιστημίων Πίτσμπουργκ, Ιλινόις, Ράις και Οχάιο.

Όσον αφορά στην ψυχική υγεία του ατόμου το περπάτημα συμβάλλει στην έκκριση ενδορφινών οι οποίες δημιουργούν μια γενικότερη αίσθηση ευεξίας και χαλάρωσης, καθώς έχουν δράση αγχολυτική και ηρεμιστική.

Στην περίπτωση όμως που έχετε ξεπεράσει το 40ο έτος της ηλικίας σας, και αντιμετωπίζετε οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας, όπως αναπνευστικές δυσλειτουργίες, καρδιακές αρρυθμίες, αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας πριν εντάξετε το περπάτημα στο καθημερινό σας πρόγραμμα. Φυσικά δε θα σας αποτρέψει από το να υιοθετήσετε αυτή τη συνήθεια. Απλά θα σας δώσει κάποιες κατευθυντήριες οδηγίες, όσον αφορά στο χρόνο ή στην απόσταση την οποία ενδείκνυται να διανύσετε προκειμένου να μην υπάρξουν τυχόν βλαπτικές συνέπειες για την υγεία σας.

Επιπλέον, ολοένα περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα κι αν αρρωστήσει κανείς, η συστηματική φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει την ανάρρωσή του, ακόμα κι αν έχει καρδιοπάθεια, καρκίνο, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση ή άνοια.

Το περπάτημα συγκαταλέγεται στην κατηγορία των αερόβιων ασκήσεων. Αερόβια άσκηση ονομάζεται η άσκηση που επιτυγχάνει να διατηρεί το σώμα σε διαρκή κίνηση, 15 λεπτά τουλάχιστον, και να διατηρείται η καρδιακή συχνότητα, όλο αυτό το διάστημα, περίπου στο 70% της μέγιστης φυσιολογικής.

Το περπάτημα, για να έχει σημαντικά και ουσιαστικά οφέλη θα πρέπει να ξεπερνά τα 20 λεπτά την ημέρα και να γίνεται σε καθημερινή βάση ή εάν όχι σε καθημερινή, τουλάχιστον πέντε φορές την εβδομάδα. Από κει και πέρα εξαρτάται και από τη φυσική κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος το κατά πόσο μπορεί να επεκτείνει το χρόνο περπατήματος

Η ένταση και η διάρκεια του περπατήματος θα πρέπει να είναι ανάλογη με τη φυσική κατάσταση του ατόμου και με τις συνθήκες που υπάρχουν (π.χ. ζέστη, υγρασία, ντύσιμο, γεμάτο στομάχι κτλ). Ένας πρακτικός κανόνας για να μπορείτε να βρείτε πώς να προσαρμόσετε την ένταση και τη διάρκεια του βαδίσματος στις αντοχές του οργανισμού σας είναι με το να αισθάνεστε ότι μπορείτε ανά πάσα στιγμή ενώ περπατάτε, να μιλήσετε χωρίς να λαχανιάσετε. Ένας δεύτερος τρόπος είναι με το να ελέγχετε κατά τη διάρκεια του περπατήματος τους παλμούς της καρδιάς σας, έχοντας υπόψη σας ότι ο καρδιακός ρυθμός ενόσω ασκήστε, καλό είναι να βρίσκεται μεταξύ του 50-85% της Μέγιστης Καρδιακής σας Συχνότητας (ΜΚΣ). Για να βρείτε τη Μέγιστη Καρδιακή σας Συχνότητα δεν έχετε παρά να αφαιρέσετε από τον αριθμό 220 την ηλικία σας (π.χ. ένας 50χρονος έχει ΜΚΣ 220-50=170, όποτε όταν περπατάει, οι παλμοί της καρδιάς του –εφόσον δεν έχει κάποιο πρόβλημα υγείας και εφόσον βρίσκεται σε μία μέτρια φυσική κατάσταση δε θα πρέπει να ξεπεράσουν τους 143).

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Το περπάτημα μετά το φαγητό, όχι απευθείας αλλά μετά από 10-15 λεπτά, δεν μας βοηθά μόνο να κάψουμε κάποιες θερμίδες αλλά βοηθά και στην διαδικασία της πέψης, κάνοντας τα όργανα του σώματος να λειτουργούν καλύτερα. Επίσης, το περπάτημα μετά το φαγητό αυξάνει τη κίνηση του φαγητού μέσα στον οργανισμό μας και βοηθά τους ανθρώπους με έλκη στομάχου, ενώ η Mayo Clinic απέδειξε πως η συγκεκριμένη δραστηριότητα βοηθά το άτομο να κοιμηθεί γρηγορότερα και ελαττώνει τις λιγούρες για γλυκά και λιπαρά φαγητά αργά τη νύχτα.

Tο περπάτημα μπορεί να μην ενδείκνυται για όλους. ‘Oσοι έχουν εκφυλιστική πάθηση στα κάτω άκρα, όπως αρθρίτιδα ή καρδιαγγειακή νόσο να δουν τον γιατρό τους πριν αρχίσουν κάποιο πρόγραμμα άσκησης. Ορισμένα συμπτώματα αρθρίτιδας μπορεί να χειροτερεύσουν. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί ενδεχομένως να θέλετε να περπατήσετε σε μαλακή επιφάνεια όπως ή να αποφασίσετε να κολυμπήσετε ή να χρησιμοποιήσετε ένα στατικό ποδήλατο.

Οι αρχάριοι καλό θα είναι να ξεκινήσουν σταδιακά, με τριάντα λεπτά τη μέρα για τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα, τα οποία θα αυξήσουν σε σαράντα πέντε μετά τον πρώτο μήνα. Ο ρυθμός πρέπει να είναι ταχύτερος από ό,τι στο καθημερινό περπάτημα και η ένταση να ανεβαίνει μετά τα πρώτα δέκα λεπτά και στη συνέχεια έπειτα από κάθε πέντε. Η ταχύτητα δεν πρέπει να προκαλεί λαχάνιασμα, αλλά να επιτρέπει τη φυσιολογική αναπνοή.

Τι είδους άλλη δραστηριότητα μπορεί να επιλέξει κανείς πέρα από το περπάτημα; Ποδήλατο, τζόκινγκ, αεροβική, χορό, κολύμπι, ανάβαση σκάλας, ασκήσεις στο γυμναστήριο και έντονη κηπουρική, είναι μερικές καλές επιλογές.

Ξενοφώντα ΤσούκαληΔιαβάστε επίσης

• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Το κολύμπι είναι υγεία. Η κολύμβηση κάνει καλό στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς, μειώνει το άγχος, δροσίζει
• Η ευεργετική άσκηση της κολύμβησης
• Ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι για την Οστεοπόρωση (video)

PhD

Θα φάτε μπακαλιάρο σκορδαλιά; Το σκόρδο είναι φάρμακο για καρδιά, πίεση και ο μπακαλιάρος μεγάλης διατροφικής αξίας.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

Παρόλο που η περίοδος της Σαρακοστής αποτελεί παράλληλα και περίοδο νηστείας, η εκκλησία, επέτρεψε να υπάρχουν δυο ημέρες όπου θα επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού. Μία από αυτές τις γιορτές είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου 25 Μαρτίου, όπου παραδοσιακά συνηθίζεται εκείνη την ημέρα να τρώμε μπακαλιάρο σκορδαλιά. Η δεύτερη ημέρα εξαίρεσης της νηστείας είναι η Κυριακή των Βαΐων.

Γιατί καθιερώθηκε ο μπακαλιάρος και όχι κάποιο άλλο ψάρι;

Παλιά, όσοι ζούσαν σε παραθαλάσσιες περιοχές, δεν είχαν πρόβλημα να τρώνε φρέσκα ψάρια σε καθημερινή βάση. Για τον ορεινό πληθυσμό όμως, η μεταφορά του ψαριού αντιμετώπιζε προβλήματα, μιας και δεν υπήρχαν τα μέσα μεταφοράς του φρέσκου ψαριού πριν αυτό αλλοιωθεί. Όταν λοιπόν εισήχθηκε ο μπακαλιάρος τον 15ο αιώνα, ήταν ιδανικός, γιατί ήταν ένα φτηνό ψάρι το οποίο μπορεί να διατηρηθεί και εκτός ψυγείου με τη χρήση αλατιού. Με εξαίρεση τα νησιά, όπου το φρέσκο ψάρι δεν ήταν ποτέ πολυτέλεια, οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος εκείνες τις εποχές αποτέλεσε την εύκολη λύση, καθώς ήταν πιο εύκολο να τον προμηθευτεί κανείς και επιπλέον, μπορούσε να διατηρηθεί εκτός ψυγείου, οπότε πέρασε στην παράδοση και κατά συνέπεια έγινε το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου. Ανήκει στην κατηγορία των ψαριών και όπως όλα τα ψάρια, αποτελεί πλούσια πηγή πρωτεϊνών υψηλής βιολογικής αξίας και αμινοξέων, τα οποία είναι απαραίτητα για τη δόμηση των ιστών και την αποκατάσταση των φθορών τους.
Η περιεκτικότητά του σε λίπος διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με τα υπόλοιπα ψάρια. Ανήκει στην κατηγορία των ψαριών με χαμηλά λιπαρά, το λίπος του κυμαίνεται από 0.5-2%. Σε σύγκριση όμως με το κρέας, το λίπος των ψαριών είναι διαφορετικό, καθώς ακόμη και τα πιο λιπαρά ψάρια δίνουν χαμηλότερες θερμίδες σε σχέση με το κρέας γιατί δεν είναι κορεσμένο λίπος. Τα λιπαρά του είναι τα γνωστά σε όλους μας «καλά» λιπαρά, δηλαδή, τα ω-3. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης, των τριγλυκεριδίων και προστατεύουν τις αρτηρίες μειώνοντας την πίεση.

Διαβάστε τη συνέχεια....

Βακαλάος (μπακαλιάρος) πλούσιος σε ασβέστιο, μαγνήσιο, φωσφόρο, σίδηρο, κάλιο, Β12 και Ω3 λιπαρά.

και το σκόρδο

Η φύση έχει εφοδιάσει τα προϊόντα της με πολύτιμες φυτοδραστικές ουσίες που προστατεύουν τον οργανισμό από την φθορά. Το πιο αποτελεσματικό από όλα όπως δείχνουν επιστημονικές μελέτες των τελευταίων 50 ετών είναι το σκόρδο. Τροφή και φάρμακο που οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν για τη θεραπεία 61 παθήσεων.

Το σκόρδο ήταν δημοφιλές από την εποχή του Ομήρου. Οι αφροδισιακές και θεραπευτικές του ιδιότητες είχαν γίνει αντιληπτές στον άνθρωπο από τότε. Έτρωγαν σκόρδο κάθε μέρα με ψωμί και επίσης το πρόσθεταν σε σαλάτες.

Με βάση το σκόρδο κατασκεύαζαν μια πάστα που περιείχε επιπρόσθετα από το σκόρδο, τυρί, αυγά, μέλι και λάδι. Πιθανόν η γνωστή μας σκορδαλιά να προέρχεται από εκεί.

Όπως το σκόρδο έτσι και το κρεμμύδι, ήταν μέρος της καθημερινής διατροφής των αρχαίων Ελλήνων και θεωρείτο ιδιαίτερα ισχυρό αφροδισιακό. Οι αρχαίοι Έλληνες το παρείχαν στους αθλητές τους για να τους κάνουν ταχύτερους. Όσο για τους Κινέζους, αυτοί το θεωρούσαν γιατρικό για όλες σχεδόν τις παθολογικές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων της παχυσαρκίας και της ανικανότητας. 
Οι αντιμικροβιακές, αντιθρομβωτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σκόρδου, καθώς και η ιδιότητά του να μειώνει τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, έχουν αποδοθεί στην ουσία αλλισίνη. Οι αντινεοπλασματικές ιδιότητες είναι πιθανόν να οφείλονται στις ενώσεις θείου ή σε άλλα συστατικά αγνώστου χημικής σύστασης και δομής.

Διαβάστε τη συνέχεια....

Σκόρδο, ένα φάρμακο της φύσης για την καρδιά, την υπέρταση, κατά των λοιμώξεων και του καρκίνου του παχέως εντέρου 

Διαβάστε επίσης

• Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην διάρκεια του αγώνα του 1821
• Τα πρώτα βήματα για την δημόσια υγεία κατά την διάρκεια την Επανάστασης του 1821. Τα νοσοκομεία του Ναυπλίου και ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια

Τριγλυκερίδια; Τι είναι; Ποιες οι φυσιολογικές τιμές; Ποια η κατάλληλη διατροφή για τη μείωσή τους;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

Η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η υπέρμετρη χρήση αλκοόλ, δίαιτες υψηλές σε υδατάνθρακες, διάφορα φάρμακα, ακόμη και διάφορες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και χρόνιες νόσοι των νεφρών, έχουν σαν αποτέλεσμα την άνοδο των τριγλυκεριδίων στο αίμα. 

Τα τριγλυκερίδια ονομάζονται και ουδέτερα λίπη. Είναι οργανικές χημικές ενώσεις, και το μόριό τους αποτελείται από ένα μόριο γλυκερόλης, ενωμένο με τρία μόρια ανώτερων λιπαρών οξέων. Από αυτήν ακριβώς τη σύνθεση λαμβάνουν και το χαρακτηριστικό τους όνομα τριγλυκερίδια. Τα διάφορα τριγλυκερίδια μπορεί να είναι στερεά στη συνήθη θερμοκρασία δωματίου, δηλαδή είναι λίπη, είτε να είναι υγρά, οπότε και αποκαλούνται έλαια.

Τα τριγλυκερίδια αποτελούν τα λίπη του αίματος και συνιστούν σημαντικό βαρόμετρο μεταβολικής υγείας: οι υψηλές τιμές σχετίζονται με στεφανιαία νόσο, διαβήτη και λιπώδες ήπαρ. Σημειώνεται ότι, εκτός από τα τριγλυκερίδια, τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου αυξάνουν και οι υψηλές τιμές LDL-χοληστερόλης και οι χαμηλές τιμές HDL-χοληστερόλης. 

Τα τριγλυκερίδια παράγονται τόσο από το φυτικό όσο και από τον ζωικό οργανισμό, με τη μορφή των ελαίων και λιπών. Γι’ αυτό τα τριγλυκερίδια περιέχονται τόσο στη φυτική τροφή (κατά κύριο λόγο μέσα σε σπόρους και καρπούς), όσο και στην τροφή ζωικής προέλευσης (ζωικό λίπος, βούτυρο γάλακτος, συκώτι, αλλά και άλλα κρέατα και εντόσθια). Στον άνθρωπο, τα τριγλυκερίδια συντίθενται, κατά κύριο λόγο, μέσα στα ηπατικά κύτταρα (δηλαδή μέσα στο συκώτι), καθώς και μέσα στα λιποκύτταρα, δηλαδή μέσα στα κύτταρα του λιπώδη ιστού του σώματος.

• Το ιδανικό επίπεδο των τριγλυκεριδίων είναι κάτω από 150 mg/dL (1,7 mmol/L).
• Το άνω όριο είναι μεταξύ 150-199 mg/dL (1,7-2,2 mmol/L).
• Όταν τα τριγλυκερίδια φτάνουν σε επίπεδα 200-499 mg/dL (2,3-5,6 mmol/L) θεωρούνται αυξημένα.
• Αν ξεπεράσουν τα 500 mg/dL (5,6 mmol/L) είναι πολύ αυξημένα.

H αναθεώρηση των «ιδανικών» τιμών των τριγλυκεριδίων και η μείωσή τους σε κάτω από 100 (από κάτω του 150) mg/dl, υπογραμμίζει και πάλι την ανάγκη αναθεώρησης και των συνηθειών διατροφής και τρόπου διαβίωσης για τους υπερτριγλυκεριδικούς.

Οι συστάσεις της ΑΗΑ (Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία) για τα «Τριγλυκερίδια και τις καρδιαγγειακές νόσους» είναι:
α) η μείωση των θεωρούμενων ως «optional» επιπέδων της τριγλυκεριδαιμίας σε μικρότερη των 100 mg/dl, αντί αυτών των κάτω των 150 mg/dl, τα οποία γίνονταν αποδεκτά μέχρι σήμερα
β) η μέτρηση των τριγλυκεριδίων σε κατάσταση «μη νηστείας», και
γ) η καθιέρωση της αξιολόγησης των τριγλυκεριδίων ως αρχικής εξέτασης, κατά την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Η έκδοση αυτών των συστάσεων προέκυψε μετά από ανάλυση περισσότερων από 500 μεγάλων, διεθνών, μελετών της τελευταίας 30ετίας, η οποία πραγματοποιήθηκε από Ειδική Επιστημονική Επιτροπή, που συστάθηκε από την ΑΗΑ και τα εξειδικευμένα Συμβούλιά της (Councils). 

Τα υψηλά τριγλυκερίδια του αίματος βοηθούν στην αναγνώριση ατόμων με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο που χρειάζονται ιατρική παρέμβαση. Τα τριγλυκερίδια προέρχονται από τις πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (VLDL- very low density lipoprotein). Όπως οι αυξημένες LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες) έτσι και ορισμένες από τις πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες προκαλούν ή επιτείνουν την αθηροσκληρυντική διαδικασία. Σαν αθηρογόνες χαρακτηρίζονται οι μικρές πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες που αντιστοιχούν σε τιμές τριγλυκεριδίων στο αίμα περίπου 200-500 mg/dl. Οταν τα τριγλυκερίδια του αίματος είναι πολύ υψηλά > 1000 mg/dl, τότε οι πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες, από τις οποίες προέρχονται, δεν προκαλούν αθηρωμάτωση αλλά ευθύνονται γιά παγκρεατίτιδες. 
Σήμερα είναι γνωστό ότι επί υψηλών τριγλυκεριδίων, 200-500 mg/dl, ο στεφανιαίος κίνδυνος δεν προέρχεται μόνο από την LDL, αλλά και από τις πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες. Το άθροισμα LDL χοληστερόλη + VLDL χοληστερόλη αποτελεί τη λεγόμενη non- HDL χοληστερόλη , η οποία πρέπει να μειωθεί στα επιθυμητά επίπεδα ώστε να μειωθεί ο στεφανιαίος κίνδυνος.

Οι μακροχρόνιες συνέπειες των αυξημένων τριγλυκεριδίων είναι η στεφανιαία νόσος (σε μικρότερο βαθμό όμως από όσο η αυξημένη χοληστερίνη) και η παγκρεατίτιδα (σοβαρή οξεία κατάσταση με δυνατό πόνο στην κοιλιά που χρειάζεται άμεση εισαγωγή σε νοσοκομείο) και παρατηρείται σε περιπτώσεις μεγάλης αύξησης των τριγλυκεριδίων στο αίμα (όταν είναι πάνω από 1.000 mg/dl).

Η αύξηση των τριγλυκεριδίων οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού του οργανισμού και σε αυξημένη πρόσληψη με το φαγητό. Άλλα αίτια που σχετίζονται με αυξημένες τιμές τριγλυκεριδίων είναι:

• η γενετική προδιάθεση,
• ο αρρύθμιστος διαβήτης,
• η αύξηση του βάρους σώματος,
• η απουσία φυσικής άσκησης,
• η κατάχρηση αλκοόλ,
• το κάπνισμα,
• ο υποθυρεοειδισμός,
• η κύηση,
• κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, όπως π.χ. ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος,
• η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια,
• το νεφρωσικό σύνδρομο (το σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει μεγάλη απώλεια πρωτεΐνης στα ούρα, χαμηλά επίπεδα πρωτεΐνης στο αίμα, οίδημα και αυξημένη χοληστερόλη) και
• κάποια φάρμακα (κορτιζόνη, οιστρογόνα, κυκλοσπορίνη, ταμοξιφαίνη, β-αδρενεργικοί αποκλειστές για την υπέρταση, όχι όμως η καρβεντιλόλη, τα θειαζιδικά διουρητικά κ.α.).

Θεραπεία
O πρώτιστος στόχος στη δυσλιπιδαιμία είναι η μείωση της LDL χοληστερίνης σας. Σε περίπτωση όμως που τα τριγλυκερίδια σας είναι πάνω από 500 mg/dl, θα πρέπει να ξεκινήσετε από την αρχή φαρμακευτική αγωγή ειδικά για μείωση των τριγλυκεριδίων (ασχέτως της τιμής της LDL χοληστερίνης) προς αποφυγή του κινδύνου να πάθετε παγκρεατίτιδα. Θα πρέπει δηλαδή να πάρετε φιβράτη ή νικοτινικό οξύ παράλληλα φυσικά με δίαιτα χαμηλή σε λίπος (κάτω από το 15% της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων να είναι από λίπος) και σωματική άσκηση.

Ακόμη και σε άτομα χωρίς υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων, αν η διατροφή είναι πλούσια σε σάκχαρα, περιλαμβανομένων και αυτών που αποδίδονται από το αλκοόλ, θα επέλθει αργά ή γρήγορα αύξηση των τριγλυκεριδίων. Συνεπώς, πρέπει γενικά να επιδιώκεται, άσχετα από τις τιμές των τριγλυκεριδίων, η κατανάλωση σύμπλοκων, πλούσιων σε ίνες υδατανθράκων, όπως αυτοί των λαχανικών και των δημητριακών ολικής άλεσης, αντί για λήψη απλών σακχάρων. Στη διαμόρφωση χαμηλών τιμών τριγλυκεριδίων συμβάλλουν:

A) H απώλεια βάρους: Mείωση σωματικού βάρους κατά 5-10% επιφέρει μείωση των τριγλυκεριδίων κατά 20%. Η μείωση των τριγλυκεριδίων σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της απώλειας βάρους.
B) H ποιότητα των χρησιμοποιούμενων τροφίμων: ο υγιεινός τρόπος διατροφής περιλαμβάνει τον περιορισμό της πρόσληψης άλατος, των στερεών λιπαρών – όπως γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρη σε λιπαρά, κρέας και μερικά τροπικά έλαια όπως λάδι καρύδας – πρόσθετων σακχάρων και επεξεργασμένων σπόρων-κόκκων ενώ παράλληλα δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε πιο θρεπτικά φαγητά και ποτά –λαχανικά, φρούτα, ίνες, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, θαλασσινά, άπαχα κρέατα και πουλερικά, φασολάκια, καρύδια και σπόρους.
Γ) Tο είδος των προσλαμβανομένων υδατανθράκων: Τρόφιμα που περιέχουν μεγάλες ποσότητες σακχάρων, ειδικά φρουκτόζης, αυξάνουν τα τριγλυκερίδια.
Δ) Tα κορεσμένα και trans λιπαρά αυξάνουν τα τριγλυκερίδια, σε αντίθεση με τα ακόρεστα λιπαρά, ειδικά τα ω-3 που βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια, τα οποία μειώνουν τα τριγλυκερίδια.
E) Tο αλκοόλ, σε μεγάλες ποσότητες, αυξάνει τα τριγλυκερίδια σε μερικά άτομα. Επί υπερτριγλυκεριδαιμίας συνιστάται αποχή από το αλκοόλ, σε συνδυασμό με περιορισμό της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών.
ΣT) H φυσική δραστηριότητα παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση των τριγλυκεριδίων. Η επίδραση που ασκεί η φυσική άσκηση επί των τιμών των τριγλυκεριδίων ποικίλλει ανάλογα με τις αρχικές τιμές τριγλυκεριδίων, την ένταση της άσκησης, την κατανάλωση θερμίδων και την διάρκεια της άσκησης.

Διατροφή

Για να μειώσετε τα επίπεδα τριγλυκεριδίων πρέπει να δώσετε έμφαση στη διατροφή σας και γενικότερα στον τρόπο ζωής σας. 

1. Μειώστε το συνολικό λίπος και κυρίως το κορεσμένο που είναι ζωικής προέλευσης (π.χ. από τυριά, κρέατα και γλυκά).

2. Ελαττώστε την πρόσληψη των απλών υδατανθράκων (π.χ. ζάχαρη).

3. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.

4. Μην καταναλώνετε περισσότερο από 25-30% της συνολικής σας θερμιδικής πρόσληψης από λίπος και προτιμήστε το ελαιόλαδο και λιγότερα τα πολυακόρεστα λάδια (σπορέλαια κ.ά).

5. Καταναλώστε τρόφιμα με ω-3 λιπαρά οξέα (όπως παχιά ψάρια π.χ. σκουμπρί, σαρδέλα, σολομό, τσιπούρα, γαύρο, τσιπούρα).

6. Μαγειρέψτε πιο υγιεινά, με αποφυγή του τηγανίσματος και περισσότερο βράσιμο και ψήσιμο, αποφύγετε τις λιπαρές σάλτσες και κάντε δικές σας με βάση το ελαιόλαδο, το λεμόνι και το ξύδι.

7. Μειώστε την προσλαμβανόμενη χοληστερίνη από τροφές.

8. Μειώστε το κάπνισμα και αυξήστε τη σωματική άσκηση και την καθημερινή σας δραστηριότητα, μέσα από απλές έστω ασχολίες όπως το περπάτημα.

9. Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών από λαχανικά, φρούτα, δημητριακά, βρώμη, όσπρια και μειώστε την κατανάλωση απλών και ραφιναρισμένων υδατανθράκων όπως λευκό ψωμί και δημητριακά, αρτοσκευάσματα κ.ά.

10. Αυξήστε  την κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, ξηρών καρπών

11.Αυξήστε  την  φυσική δραστηριότητα ( καθημερινό περπάτημα)

12. Αποκτήστε το ιδανικό σας βάρος.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι μερικά σάκχαρα πιο επιβλαβή από άλλα
Εκτός από τον περιορισμό των πρόσθετων σακχάρων, οι πάσχοντες από υπερτριγλυκεριδαιμία πρέπει να περιορίσουν την κατανάλωση φρουκτόζης σε 50-100γρ την ημέρα, γιατί η φρουκτόζη αυξάνει τα τριγλυκερίδια. Η φρουκτόζη ή σάκχαρο των φρούτων, είναι μονοσακχαρίτης που βρίσκεται σε πολλά φαγητά και φρούτα. Πρόκειται για έναν από τους τρεις σημαντικούς διατροφικούς μονοσακχαρίτες, μαζί με τη γλυκόζη και τη γαλακτόζη. Αποτελεί δε μέρος της χημικής δομής της σουκρόζης ή αλλιώς της κοινής ζάχαρης.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΜΟΛΗΨΙΑ

Η αιμοληψία για διερεύνηση των τιμών των τριγλυκεριδίων γίνεται παραδοσιακά μετά από νηστεία 12 ωρών. Τώρα, όμως, προτείνεται η μέτρηση των τριγλυκεριδίων σε συνθήκες «μη νηστείας» ως αρχικό τεστ. Παρ’ ότι, όμως, αναθεωρείται τώρα το όριο για τον χαρακτηρισμό των τριγλυκεριδίων ως «υψηλών» και μειώνεται από τα 150mg/dl σε μικρότερο από 100mg/dl.

Διαβάστε επίσης:

• Έχετε τριγλυκερίδια; Τι πρέπει να αλλάξετε στην διατροφή και τον τρόπο ζωής σας για να τα μειώσετε;
• Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος, που οφείλεται και ποια η σημασία της άσκησης;
• Πώς η διατροφή επηρεάζει τον σχηματισμό των χολολίθων; Ποιες τροφές αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης χολολιθίασης και ποιές τις μειώνουν;
• Οι αυξημένες τιμές τρανσαμινασών, στις εξετάσεις αίματος, τι μπορεί να σημαίνει; Τι πρέπει να κάνουμε;

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Μούσμουλα για εντερικά προβλήματα, πίεση, χοληστερίνη, δέρμα, μάτια, δόντια, αδυνάτισμα και κατά του καρκίνου.

Κλεοπατρα Ζουμπουρλη

της Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Τα μούσμουλα ή μέσπουλα ή μέσπιλο ή δέσπολα ή νέσπολα είναι ο καρπός της μουσμουλιάς. Η μουσμουλιά είναι ένα όμορφο δέντρο μέτριου μεγέθους που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 6-9 μέτρα. Ο καρπός είναι στρογγυλός ή ωοειδής ανάλογα με την ποικιλία και όταν ωριμάσει αποκτά κίτρινο χρώμα.

Περιέχει 1-2 μεγάλα ή 2-4 μικρότερα σπόρια, χρώματος σκούρου καφέ, τα οποία θεωρούνται μειονέκτημα γιατί αφήνουν λίγο χώρο για την σάρκα. Η γεύση τους είναι γλυκιά ή υπόξινη, ανάλογα με την ωριμότητα, όταν, όμως, συγκομίζονται υπερώριμα, απελευθερώνουν όλα τους τ’ αρώματα. Για το λόγο αυτό αναπτύχθηκαν κάποιες ποικιλίες με πολύ μικρά σπόρια. Είναι από τα πιο σημαντικά φρούτα της άνοιξης, που υπάρχει διαθέσιμο λίγες βδομάδες προτού κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά τα καλοκαιρινά φρούτα. Η παραγωγική σεζόν στην Ελλάδα κυμαίνεται κάθε χρόνο σε μέτρια επίπεδα και ο κύριος όγκος της εγχώριας παραγωγής εντοπίζεται στο νομό Κορινθίας. Ωστόσο, τα μούσμουλα έχουν αρχίσει να γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή στις διεθνείς αγορές, γεγονός που έχει προκαλέσει τον πολλαπλασιασμό του όγκου παραγωγής, σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσα σε μόλις δύο δεκαετίες.

Η επιστημονική ονομασία της μουσμουλιάς είναι Mespilus Japonica, μια ονομασία που προδίδει ότι το φυτό κατάγεται από τη νοτιοανατολική Ασία. Οι μουσμουλιές είναι γνωστές στη Νοτιοανατολική Κίνα και στην Ιαπωνία εδώ και πολλούς αιώνες. Λέγεται, μάλιστα, ότι καλλιεργείται στην Ιαπωνία περισσότερα από 1.000 χρόνια. 

Διατροφική αξία των μούσμουλων


• Τα μούσμουλα είναι πολύ χαμηλά σε θερμιδική αξία.  Παρέχουν μόλις 47 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια. Είναι πλούσια σε αδιάλυτες φυτικές ίνες και σε  πηκτίνη. Η πηκτίνη διατηρεί την υγρασία στο παχύ έντερο, κατά την διάρκεια διαφόρων  λειτουργιών και δρα ως υπακτικό. Είναι μια καλή επιλογή για άτομα που πάσχουν από δυσκοιλιότητα. Βοηθάει επίσης στην προστασία του βλεννογόνου  του παχέος εντέρου, μειώνοντας το χρόνο έκθεσης σε τοξικές ουσίες. Έχει  αποδειχθεί ότι η πηκτίνη, μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, μειώνοντας την επαναπορρόφηση της στο παχύ έντερο, επειδή δεσμεύεται από τα χολικά οξέα  με αποτέλεσμα στην αποβολή της από το σώμα.

• Τα μούσμουλα είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης-Α (παρέχει περίπου 1528 IU ανά 100g), και φαινολικών φλαβονοειδών αντιοξειδωτικών, όπως είναι το χλωρογενικό οξύ, το νεο-χλωρογενικό οξύ, το υδροξυβενζοϊκό οξύ, το φερουλοκυκουινικο οξύ (feruloylquinic), το προτοκατεχουικό (protocatechuic) οξύ, η  επικατεχίνη, το κουμαρικό οξέα και το φερουλικό οξύ. Τα ώριμα φρούτα έχουν υψηλότερη  συγκέντρωση  χλωρογενικού οξέος. Η βιταμίνη Α  βοηθάει στην διατήρηση της ακεραιότητας των βλεννογόνων και του δέρματος. Εργαστηριακές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση φυσικών τροφών και φρούτων πλουσίων σε βιταμίνη-Α και σε φλαβονοειδή βοηθά στην προστασία των πνευμόνων και από ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως είναι ο καρκίνος της στοματικής κοιλότητας. 

• Επίσης η βιταμίνη Α παίζει σημαντικό ρόλο στην όραση και στην οδοντική υγεία. Βελτιώνουν την όραση: τα φρέσκα μούσμουλα περιέχουν μια καλή ποσότητα βιταμίνης Α, η οποία βοηθά στην υγεία των ματιών. Τα μούσμουλα προστατεύουν λοιπόν τα μάτια μας από τις ελεύθερες ρίζες και βοηθούν στην πρόληψη της βλάβης του αμφιβληστροειδούς που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες. Έτσι βελτιώνουν την όραση και προστατεύουν από τον καταρράκτη και την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας 

• Τα φρέσκα φρούτα περιέχουν και  βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως είναι το φυλλικό οξύ, η βιταμίνης Β-6 και η νιασίνη και  επίσης περιέχουν μικρές ποσότητες  βιταμίνης-C.

• Τα μούσμουλα, είναι επίσης  πλούσια σε κάλιο και μια καλή πηγή ασβεστίου, σιδήρου, χαλκού, μαγγανίου και άλλων μέταλλων. Το κάλιο είναι ένα σημαντικό συστατικό των κυττάρων και των σωματικών υγρών, και βοηθά στην φροντίδα του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης. Το μαγγάνιο χρησιμοποιείται από το σώμα ως συν-παράγοντας του αντιοξειδωτικού ενζύμου, δισμουτάση του υπεροξειδίου. Ο σίδηρος και χαλκός χρειάζονται για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

• Βοηθούν  την απώλεια βάρους: Εκτός του ότι  έχουν λίγες θερμίδες. Επίσης περιέχουν ένα καλό ποσοστό διαιτητικών ινών. Η πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή, καταστέλλει την όρεξη και αυξάνει το μεταβολισμό. Έτσι, προωθεί την υγιή απώλεια βάρους. 

• Μια σειρά από ωφέλιμες ιδιότητες για την υγεία προσφέρουν επίσης  τα φύλλα της Μουσμουλιάς όπως την καταπολέμηση ηπατικών διαταραχών,  στην θεραπεία φλεγμονών του δέρματος, στην αντιμετώπιση του κρυολογήματος, παρέχουν δε μέτρια κατασταλτική επίδραση στον ιό HIV. Βέβαια, τα φύλλα της μουσμουλιάς φύλλα περιέχουν βιοδραστικές ενώσεις, πράγμα που σημαίνει ότι πίνοντας τσάι από τα φύλλα μπορεί να προκύψουν παρενέργειες ή αλληλεπίδραση με φάρμακα. Για παράδειγμα, πίνοντας συχνά μεγάλη ποσότητα αφεψήματος από φύλλα μουσμουλιάς μπορεί να προκύψει τοξική μυοπάθεια, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σοβαρή μυϊκή αδυναμία.

Μούσμουλο διατροφική αξία 

Δεδομένου είναι κάτω από την ποσότητα των θρεπτικών συστατικών ανά 100 g μούσμουλο:

Περιεκτικότητα σε νερό – 87%

Ενέργεια 47 Kcal 

Υδατάνθρακες 12.14 g 

Πρωτεΐνες 0.43 g 

Ολικά λιπαρά 0.20 g 

Χοληστερόλη 0 mg 

Διαιτητικές ίνες 1.70 g  

Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα 19,4 mg

Ωμέγα 6 Λιπαρά Οξέα 115 mg

Μέταλλα

Ασβέστιο – 16 mg

Σίδηρος – 0,3 mg

Μαγνήσιο – 13 mg

Φωσφόρος – τα 27 mg

Σελήνιο 0.6 µg

Ψευδάργυρος 0.05 mg

Μαγγάνιο 0.148 mg

Χαλκός 0.040 mg

Ηλεκτρολύτες

Κάλιο – 266 mg

Νάτριο – του 1 mg

Βιταμίνες

Βιταμίνη C – 1 mg

Βιταμίνη Α – 1.528 IU

Θειαμίνη 0.019 mg

Ριβοφλαβίνη 0.024 mg

Πυριδοξίνη 0.100 mg

Νιασίνη 0.180 mg

Φυλλικό οξύ 14 µg

Η ευεργετική τους επίδραση

• Προστατεύουν από τον καρκίνο του παχέος εντέρου

• Βελτιώνουν την υγεία του δέρματος

• Προστατεύουν από τον καρκίνο του πνεύμονα και της στοματικής κοιλότητας

• Διατηρούν ομαλή αρτηριακή πίεση

• Προάγουν την απώλεια βάρους

• Βοηθούν στη διαδικασία σχηματισμού του αίματος

• Βελτιώνουν την όραση

• Ενισχύουν τα οστά και τα δόντια

Το μούσμουλο τρώγεται νωπό ως φρούτο και δεν δέχεται περαιτέρω επεξεργασία γιατί είναι πολύ ευαίσθητο. Είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνη C.

Στη μακρινή Ανατολή, πίνεται επίσης και το τσάι από τα φύλλα της μουσμουλιάς.

Εκτός από να τα τρως σαν φρούτο, μπορείτε να τα κάνετε μαρμελάδα, αλλά και λικέρ πολύ εύγευστο!!

Προσοχή

Μην καταναλώνετε τα κουκούτσια διότι περιέχουν τοξικά αλκαλοειδή όπως κυανογόνους γλυκοζίτες που αν καταναλωθούν μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητα συμπτώματα. Οι σπόροι  περιλαμβάνουν πολλά τοξικά αλκαλοειδή όπως κυάνιο-γλυκοζίτες που το μάσημα τους μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως εμετός, δυσκολία στην αναπνοή, καθώς επίσης και το θάνατο.

Πώς προέρχεται η φράση «ξίνισε τα μούτρα του» που λέμε συχνά για κάποιον

Για να καταλάβει κάποιος την έκφραση, πρέπει να λάβει υπόψη του το συναίσθημα που δοκιμάζει όταν τρώει ξινά μούσμουλα. Από δω έχουμε και τις φράσεις: «του ξινοφάνηκε» και «σαν τ’ άκουσε, ξίνισε τα μούτρα του». Έφαγε, λοιπόν, μούσμουλα, σημαίνει πως τόσο δυσαρεστήθηκε, όσο δυσάρεστα νιώθει αυτός που τρώει ξινά μούσμουλα.

Διαβάστε επίσης

• Αχλάδια για την δίαιτα, τον διαβήτη, την χοληστερίνη, το πεπτικό, την αρθρίτιδα. Διατροφική αξία
• Φραγκόσυκα και η μεγάλη διατροφική τους αξία. Κατάλληλα κατά της χοληστερίνης, της αρθρίτιδας, του πονοκέφαλου, του διαβήτη, της παχυσαρκίας, του καρκίνου, της άμμου στα νεφρά
• Η διατροφική αξία του πεπονιού. Δεν παχαίνει, έχει αντιπηκτικές ιδιότητες, πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και ιχνοστοιχεία. Πώς το πεπόνι βοηθά στο αδυνάτισμα
• Καρπούζι, για την καρδιά, τον καρκίνο, την δίαιτα αλλά και τη λίμπιντο
• Σύκα, φρέσκα ή αποξηραμένα, για το έντερο, την αναιμία, την οστεοπόρωση, την πίεση, τον διαβήτη και την λίμπιντο
• Σταφύλια και η σημαντική διατροφική τους αξία. Κάνουν καλό σε πολλές παθήσεις. Έχουν αντικαρκινικές και αντιγηραντικές ιδιότητες. Μύθος ότι το σταφύλι παχαίνει
• Κεράσια, βύσσινα, ροδάκινα, καρπούζι, πεπόνι, τι μας προσφέρουν και πως θα τα διαλέξουμε.
• Ρόδια για πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, εγκεφαλικών, καρκίνου, χοληστερίνης, δυσλειτουργία στύσης. Πως τα καθαρίζουμε;
• Λωτός: "Το μήλο της Ανατολής" με αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες, πλούσιος σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία
• Γκρέιπ φρουτ κατάλληλο για δίαιτα αλλά και για την αποτροπή του διαβήτη. Τι πρέπει να προσέξετε